Tientallen politici in de fout met nevenfuncties

Tweede Kamerleden zijn wettelijk verplicht hun nevenfuncties te melden in een openbaar register. Van de 150 parlementariërs hebben er 21 een onjuiste of onvolledige opgave gedaan, blijkt uit onderzoek van het tv-programma Zembla.

Het register is bedoeld om belangenverstrengeling tegen te gaan en wordt bijgehouden door de griffie van de Tweede Kamer. Kamerleden moeten alle nevenfuncties, -activiteiten en -inkomsten melden, alsmede alle belangen die redelijkerwijs relevant zouden kunnen zijn. De opgaves in het register worden echter niet gecontroleerd door het bestuur van de Tweede Kamer. In de Kamer van Koophandel blijken 21 Kamerleden ingeschreven met een nevenfunctie bij een B.V., stichting of vereniging, die ze niet opgeven in het register.

Bekijk de eerste beelden uit 'Haagse bijbaantjes'

“Dat zijn er 21 te veel”, zegt Paul Bovend’Eert, hoogleraar staatsrecht aan de Radboud Universiteit. Rob van Eijbergen, hoogleraar integriteit aan de Vrije Universiteit: “Dat is veel. Als 21 van de 150 dat niet doen, vind ik dat aanzienlijk”.

Wettelijk verplicht
Nog eens acht Kamerleden vermelden weliswaar hun bijbaan in het register, maar geven niet op hoeveel ze daarmee verdienen, terwijl dat ook wettelijk verplicht is. Verder verhuren vier parlementariërs onroerend goed zonder dat als ‘relevant belang’ op te geven.

De hoogleraren vinden het register nu te vrijblijvend. Al in 2013, 2015 en 2016 wordt Nederland op de vingers getikt door GRECO, de anti-corruptiewerkgroep van de Raad van Europa. Er moet toezicht en handhaving op het register komen, door middel van sancties. Pas in september jl. besluit de Tweede Kamer dat er handhaving komt: na de volgende verkiezingen, acht jaar na GRECO’s eerste reprimande.

Zembla vond onder meer de volgende zaken:

Bram van Ojik
Kamerlid Bram van Ojik (GroenLinks) ontloopt al zeven jaar zijn wettelijke meldplicht. Hij is penningmeester van een coöperatie die onroerend goed bezit in Frankrijk, maar rapporteert dat niet. Ook deponeert hij al vijftien jaar geen jaarrekeningen bij de Kamer van Koophandel, wat een economisch delict is. Na vragen van Zembla heeft Bram van Ojik zijn functie als penningmeester in het register opgegeven.

Thierry Baudet
Thierry Baudet (Forum voor Democratie) richtte in mei dit jaar een B.V. op voor inkomsten uit boeken en lezingen. Eerder had hij al een eenmanszaak. Beiden zijn nooit gemeld bij de griffie van de Tweede Kamer. Ook doet hij geen opgave van de inkomsten.

Baudet noemt het “onzin” dat dit gemeld moet worden. “De gedachte dat mijn meningen zouden veranderen als ik een reep chocola van iemand krijg, of als ik een boek verkoop, dat is zo absurd… Dat neem ik niet eens serieus”. Leo Huberts, emeritus hoogleraar bestuurskunde aan de Vrije Universiteit: “Als je een B.V. hebt, en je spreekt met zijn allen af dat dat soort betrokkenheid gemeld behoort te worden… Dan is het onbegrijpelijk dat het niet gemeld is. Dat geldt voor iedereen en dat geldt ook voor meneer Baudet.”

Léonie Sazias
Uit het onderzoek blijkt verder dat het Kamerlid Léonie Sazias (50PLUS) een B.V. verzwijgt die technisch failliet is. De vennootschap heeft een negatief eigen vermogen van een kwart miljoen euro. Ook is er geen geld in kas voor het uitbetalen van haar pensioen, waarvoor vier ton was gereserveerd. De partij van Sazias komt in de Kamer juist op voor de pensioenen van ouderen.

Sazias zegt dat er sinds haar Kamerlidmaatschap geen inkomsten zijn in de B.V. en dat ze is vergeten deze te registreren. Dat de B.V. op papier failliet is, komt doordat ze haar pensioengeld heeft gebruikt om schulden van haar man af te lossen. Inmiddels heeft Léonie Sazias de B.V. opgegeven in het register voor nevenfuncties.

Pia Dijkstra
Pia Dijkstra (D66) had een B.V. waarvan ze tot 2018 directeur/aandeelhouder was. Ze is ook mede-eigenaar van een appartement in het luxe hotel-resort Chateau St. Gerlach in Limburg. De hotelappartementen worden commercieel, ook per nacht, te huur aangeboden. Beide activiteiten meldde ze niet in het openbare register. Dijkstra laat weten dat er tijdens haar Kamerlidmaatschap geen activiteiten zijn geweest in de B.V. en dat deze daarom niet in het register is vermeld. Na vragen van Zembla, doet ze het met terugwerkende kracht toch.

Volgens Huberts is het niet duidelijk of onroerend goed in het register moet worden opgenomen. “Dat is een grijs gebied in de Tweede Kamer.” De Kamerleden moeten het volgens de emeritus hoogleraar vaker hebben over wat wel of niet geregistreerd moet worden. “Het grijze gebied invulling geven en bewustwording: dat is iets dat ik in die Kamer toch wel hoger op de agenda zou willen hebben.”

Veertien Kamerleden pasten hun opgave in het register aan, nadat Zembla hier vragen over stelde.

Bekijk de complete lijst van Kamerleden die in de fout gingen met het melden van nevenfuncties