In de Verenigde Staten mogen adoptie-ouders hun geadopteerde kind weggeven als het niet meer werkt. Soms kan dat een nieuwe start betekenen voor een kind, maar het gaat lang niet altijd goed, zoals te zien is in Wegwerpkinderen.
'Tweedehands-kindermarkt'
Er blijkt een levendige 'tweedehands-kindermarkt' in afgewezen adoptiekinderen te zijn, waarbij zelfs speciale modeshows worden georganiseerd voor kinderen die nieuwe ouders nodig hebben. Om te voorkomen dat kinderen steeds weer ter adoptie worden aangeboden, is een laatste uitweg bedacht: ‘The Ranch for Kids’, een opvang in Rexford, Montana. Op het eerste gezicht een nobel doel, maar er is veel kritiek op de ranch.
Veel kinderen hebben trauma's
De ranch vangt jaarlijks rond de vijftig kinderen op. Ze krijgen therapie, les in discipline, scholing en er zijn allerlei buitenactiviteiten. “Onze kinderen hebben een specifieke achtergrond. De meeste van hen lijden aan FASD (Foetaal Alcohol Syndroom*). Veel kinderen hebben trauma’s omdat ze misbruikt zijn of verwaarloosd in hun eerste levensjaren. Daardoor kampen ze met hechtingsproblemen,” zegt Bill Stutley. Stutley is de directeur van de ranch waar de kinderen 24 uur per dag, zeven dagen per week verblijven. Hij vertelt in de reportage bij dit bericht hoe hij en zijn medewerkers proberen om de ontspoorde kinderen weer op de goede weg te krijgen, zodat ze in het beste geval weer terug kunnen naar hun adoptiegezin. Bij zeventig procent van de kinderen lukt dat volgens Stutley ook.
Bekijk hier de extra reportage over de ranch:
‘Ik wil naar huis’
Het doel is mooi. Maar in de reportage is ook de keerzijde te zien. “Ik zou veel liever weer naar huis gaan”, zegt een jongen die op de ranch verblijft. Na die uitspraak mogen de journalisten geen vragen meer stellen aan de andere kinderen. Volgens de makers van de film lijkt het alsof de kinderen zich opgesloten voelen op de ranch. “Het is alsof ze voor de tweede keer gestraft worden omdat ze bij de verkeerde ouders zijn geboren”, zo klinkt de vertelstem in de documentaire.
Niet alleen in deze film klinkt kritiek door op de opvang in Rexford. Ook de Rusissche kinderombudsman Pavel Astakhov is
niet erg te spreken
over de ranch. Hij onderzocht de organisatie in 2012, omdat er destijds veel Russische adoptiekinderen op de ranch verbleven. Astakhov:
“De manier waarop de kinderen daar verblijven is schrikbarend. Wat is het? Een gevangeniskamp waar kinderen zonder rechtsproces heen worden gestuurd? Een strafkolonie? Of het afvoerputje voor kinderen die niemand wil hebben?”
De Russische kinderombudsman eiste sluiting van de opvang. In een reactie omschreef
de toenmalige eigenaresse
van de ranch Astakhov als een publiciteitsgeile man die erop uit is om Amerikanen in een kwaad daglicht te stellen.
Staat wil ranch sluiten
Gek genoeg kreeg de ombudsman
bijval van de staat Montana
. Die weigerde de ranch de juiste vergunning te geven, omdat de organisatie de zaken niet op orde zou hebben. De staat wilde de opvang sluiten. De ranch stapte naar de rechter, maar
verloor de zaak
omdat de juiste papieren een vereiste zijn om de zorg te mogen leveren. Uiteindelijk besloot de opvang enkele kilometers verderop een nieuwe campus te bouwen met betere faciliteiten, op een minder geïsoleerde plek, waar de kinderen meer in contact staan met de lokale bevolking.
Gevlucht uit de ranch
Het is echter niet de bedoeling dat de kinderen op eigen houtje de ranch verlaten. In juni 2016
gebeurde dat toch
. Twee 15-jarige jongens wisten midden in de nacht, zonder dat medewerkers van de opvang het merkten, de ranch te verlaten. Ze stalen een auto en reden daarmee naar de naastgelegen staat Idaho. Daar werden ze aangehouden en overgeleverd aan de autoriteiten. De opvang vond de actie van de twee jongens onacceptabel en besloot het duo niet meer te verwelkomen op de ranch.
Met negen anderen op een kamer
De organisatie zegt zeer betrokken te zijn bij de kinderen en dat blijkt ook wel uit de periode dat ze op de ranch mogen verblijven. Die is ongelimiteerd. Zo is in de documentaire de zestienjarige Alec te zien die op dat moment al zes jaar op de campus woont. Hij deelt zijn kamer met negen andere jongens.
“Toen hij bij ons kwam was hij erg boos. Hij had driftbuien waarbij hij soms gewelddadig werd.”
Directeur Stutley vertelt vervolgens hoe de hulpverleners te werk gaan wanneer een jongen als Alec voor het eerst binnenkomt bij de ranch. “We accepteren zijn gedrag en werken samen met hem om het te veranderen. We leren hem wat acceptabel is en wat niet door de beugel kan.” Maar Alec blijkt geen succesverhaal. Wegens zijn hardnekkige gedragsproblemen zal hij waarschijnlijk tot hij volwassen is in het kamp moeten blijven.
Compleet veranderd
Op de website van The Ranch For Kids zijn de positieve verhalen wel terug te vinden. Daar vertellen ouders dat hun onhandelbare adoptiekind, na een verblijf op de ranch, compleet veranderd terugkeerde naar het gezin. “Nu is Tesfaye net als andere kinderen van zijn leeftijd. Hij speelt voetbal, videogames en kijkt films”,
zegt Jennifer
over haar adoptiekind Tesfay.
Opnieuw ter adoptie aangeboden
De reportage sluit minder rooskleurig af. Het laatste deel vertelt over een jongetje waarbij de lessen in discipline minder goed aansloegen. Een paar dagen na de opnames in het kamp komen de journalisten op internet een advertentie tegen met een foto van het jongetje uit het kamp. Hij wil liever naar huis, vertelt hij, maar de kans dat hij ooit naar huis mag blijkt klein. Op de sites wordt hij nu opnieuw ter adoptie aangeboden.
*Het Foetaal Alcohol Syndroom omvat de mentale en fysieke tekortkomingen bij kinderen die tijdens de zwangerschap zijn blootgesteld aan alcohol. Het gaat om vertraagde groei, gezichtsafwijkingen en neurologische afwijkingen.