'Tabakslobby had via VVD invloed op preventieakkoord'

De tabakssector lobbyde om strenge maatregelen uit het Nationaal Preventieakkoord te houden. De industrie, VNO-NCW/MKB-Nederland en supermarkten vonden een luisterend oor in de VVD. Als gevolg daarvan zijn de accijnsverhoging, neutrale verpakkingen voor tabaksproducten en het uitstalverbod verzwakt en vertraagd. Dat stelt The Investigative Desk, die deze bevindingen publiceerde bij Follow The Money.

Op grond van het antitabakslobbyverdrag FCTC sloot staatssecretaris Paul Blokhuis van VWS niet alleen tabaksfabrikanten en lobbyorganisatie VSK, maar ook de grote brancheorganisaties VNO-NCW, MKB-Nederland en het CBL uit van onderhandelingen over tabaksmaatregelen.

Maatregelen verzwakt
Toch deden zij herhaaldelijk hun beklag bij verschillende ministeries en kregen VNO-NCW en het CBL een persoonlijk gesprek met Blokhuis. De tabakssector wendde zich gelijktijdig tot de Kamerleden, met succes. Hoofdrolspeler VVD behartigde tijdens het coalitieoverleg de belangen van de sector. Daardoor werden meerdere maatregelen tot één dag voor de presentatie van het akkoord nog verzwakt, vertraagd of geschrapt.

Zo is de geplande prijsverhoging van een pakje sigaretten naar 10 euro op losse schroeven komen te staan en volgens FTM zijn de afgesproken maatregelen vrijwel zeker onvoldoende om de doelstellingen van minder dan 5 procent rokers in 2040 - onder wie geen jongeren - te halen. Verder worden tabaksspeciaalzaken en zo'n 150 gemakswinkels uitgezonderd van het uitstalverbod. Dat betekent dat ze hun koopwaar niet achter slot en grendel of onder de toonbank hoeven te bewaren. En waar eerst alle tabaksproducten in neutrale verpakkingen zouden worden verkocht, zijn sigaren en e-sigaretten daarvan nu nog minimaal twee jaar uitgezonderd.

In reactie op het stuk van The Investigative Desk zegt VVD-Kamerlid Hayke Veldman dat hij vindt dat hij gewoon zijn werk als volksvertegenwoordiger heeft gedaan door antirookmaatregelen ook te bespreken met vertegenwoordigers van bedrijven die tabak verkopen. "Als je maatregelen neemt die ondernemers raken, is het normaal dat je ook met die ondernemers praat over de gevolgen."

Wie Blokhuis zelf aan tafel uitnodigt "is aan hem", zegt Veldman daar over. Maar aan die afspraak acht de VVD'er zich niet gebonden.

Veldman maakt er geen geheim van dat hij met ondernemersorganisaties als VNO-NCW over het preventieakkoord heeft gesproken, en dat hij geholpen heeft de scherpe kantjes ervan af te halen. "Dat is mijn werk als Kamerlid."

In 2011 onthulde Zembla in de uitzending ‘Minister van tabak’ de nauwe banden tussen de tabaksindustrie en de toenmalig minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Edith Schippers. Kijk de uitzending terug: