Tabaksfabrikanten krijgen miljoenenboete voor gesjoemel met prijzen

Vier sigarettenfabrikanten krijgen van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) een boete van meer dan 82 miljoen euro. Ze hebben de concurrentie vervalst door informatie over toekomstige prijzen van pakjes sigaretten uit te wisselen. Dat gebeurde onder andere via groothandels en is verboden, aldus de toezichthouder.

Het gaat om British American Tobacco (BAT), Philip Morris Nederland, JT International Company Netherlands en Van Nelle Tabak Nederland.

De concurrentievervalsing vond plaats tussen juli 2008 en juli 2011. "Het was vaste praktijk dat sigarettenfabrikanten informatie van groothandels ontvingen over de consumentenprijzen van pakjes sigaretten van concurrenten vóórdat die prijzen van kracht werden. Daarmee konden die fabrikanten hun eigen prijzen van tevoren afstemmen op die van concurrenten", aldus bestuursvoorzitter Martijn Snoep van de ACM. "De fabrikanten wisten dat de uitwisseling van dit soort informatie op gespannen voet staat met de mededingingsregels.”

British American Tobacco (BAT) krijgt de hoogste boete, van ruim 31 miljoen euro. Philip Morris Nederland volgt met meer dan 27,5 miljoen euro. Ook JT International Company Netherlands en Van Nelle Tabak Nederland krijgen een boete, van respectievelijk ruim 13 miljoen euro en meer dan 10 miljoen euro. De vier bedrijven maken verschillende merken sigaretten, zoals Marlboro, Lucky Strike, Gauloises en Camel.

Tabaksfabrikanten bepalen prijs
Wat de zaak bijzonder maakt, is de uitzonderlijke positie van sigarettenfabrikanten in het bepalen van de prijzen. Elke sigarettenfabrikant bepaalt namelijk zelf de prijs van een pakje. Dat is anders dan bij vrijwel alle andere consumentenproducten, waarbij de winkelier de prijs bepaalt.

Lees ook: 'Tabakslobby had via VVD invloed op preventieakkoord'

Volgens de waakhond staat in een e-mail van een medewerker van JTI aan een groothandel bijvoorbeeld: “Hierbij de prijslijst van BAT. Als jij ITN en PMI ontvangt, stuur deze dan po [per ommegaande] naar mij toe.”

Reactie van concurrenten
Sigarettenfabrikanten onderzochten ook hoe ze moesten reageren op de toekomstige consumentenprijzen van concurrenten voordat hun eigen prijs werd bepaald. Er werd soms een ‘proefballon’ met informatie naar de groothandels gestuurd om te kijken wat de reactie van concurrenten zou zijn, aldus de waakhond. Fabrikanten wisten namelijk dat hun eigen prijsinformatie door groothandels zou worden doorgespeeld aan concurrenten.

‘Handelen in overeenstemming’
Alle vier de sigarettenfabrikanten hebben bezwaar gemaakt tegen het besluit, laat ACM weten. Ook hebben drie fabrikanten zich verzet tegen publicatie van het boetebesluit zelf, maar dit heeft de voorzieningenrechter in Rotterdam afgewezen.

Philip Morris Nederland zegt in een reactie de beschuldigingen "ten stelligste" te betwisten. "We handelen in overeenstemming met de geldende wet- en regelgeving", zo benadrukt een zegsman. Ook BAT zegt zich aan alle toepasselijke wet- en regelgeving te houden. Van Nelle Tabak en JT International waren niet direct bereikbaar voor commentaar.

In 2011 onthulde Zembla in de uitzending ‘Minister van tabak’ de nauwe banden tussen de tabaksindustrie en de toenmalig minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Edith Schippers. Kijk de uitzending terug: