De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) besloot onlangs, na een negatieve studie, te stoppen met proeven met antimalariamiddelen als medicijn tegen Covid-19. Maar die studie blijkt gestoeld op onbetrouwbare gegevens. Dat onthult de Britse krant The Guardian vandaag. Sinds het WHO stopte met de proeven, ontraden ook in Nederland het RIVM en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd om het antimalariamiddel hydroxycholoroquine te gebruiken tegen Covid-19.
De studie werd gepubliceerd in het toonaangevende medische tijdschrift The Lancet. Het werd gebaseerd op data van een klein Amerikaans bedrijf voor gezondheidszorganalyse, genaamd Surgisphere. De CEO van Surgisphere schreef mee aan de studie.
De conclusie van de omstreden studie
Surgisphere zou data hebben verzameld van meer dan 96.000 patiënten met Covid-19, opgenomen in 1200 ziekenhuizen over de hele wereld. Bij bijna 15.000 patiënten zou het antimalariamiddel alleen, of in combinatie met antibiotica, zijn toegediend. De overige 81.000 patiënten zaten in de controlegroep.
Volgens de studie stierven er meer mensen aan de gevolgen van Covid-19 in de groepen die het antimalariamiddel kregen toegediend dan in de grote controlegroep die het antimalariamiddel niet kreeg toegediend.
Schokkende bevindingen in The Guardian
The Guardian onthult vandaag schokkende bevindingen over het bedrijf Surgisphere dat de data leverde en meeschreef aan de studie in The Lancet.
De krant schrijft: “Een zoekopdracht naar openbaar beschikbaar materiaal suggereert dat er over verschillende Surgisphere-werknemers weinig of geen gegevens beschikbaar zijn en dat ze nauwelijks of geen wetenschappelijke achtergrond hebben. Een werknemer die als wetenschappelijk redacteur wordt vermeld, lijkt een sciencefiction-auteur te zijn. Een andere medewerker die als marketingmanager wordt vermeld, is een adult model en hostess voor evenementen.”
The Guardian zocht contact met vijf ziekenhuizen in Melbourne en Sydney die mee zouden hebben gewerkt en essentieel zouden zijn geweest voor de patiëntgegevens in de database van Surgisphere. De ziekenhuizen ontkenden enige rol te hebben gehad in de database en zeiden zelfs nog nooit van Surgisphere te hebben gehoord.
RIVM over choloroquine en hydrochloroquine
Na publicatie van de studie in The Lancet, stopte de WHO onmiddellijk met proeven met het antimalariamiddel. Het RIVM had in maart voor de zekerheid al een onbekende hoeveelheid chloroquine ingekocht, maar volgt de WHO-lijn en schrijft:
“Het is niet zeker of deze middelen wel helpen bij de behandeling van COVID-19. Dat lijkt niet of maar beperkt het geval bij de patiënten die dit kregen toegediend in de ziekenhuis-onderzoeken die nu verschenen zijn. Wel blijkt dat er risico’s op ernstige bijwerkingen zijn, vooral op hartritmestoornissen. Daarom wordt gebruik van chloroquine en hydroxychloroquine ontraden buiten het ziekenhuis.
Ook in het ziekenhuis kan het niet aan iedere willekeurige COVID-19 patiënt worden toegediend. Toediening is alleen mogelijk in een onderzoek in het ziekenhuis als er voldoende controles van het hartritme zijn, en bij patiënten van wie wordt ingeschat dat de eventuele voordelen van het medicijn opwegen tegen de nu bekende nadelen.”
Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd waarschuwt huisartsen
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd verspreidde een dag na publicatie van de nu omstreden studie in The Lancet een waarschuwing:
“Huisartsen moeten het reumamedicijn chloroquine/hydroxychloroquine niet preventief voorschrijven tegen besmetting met het coronavirus. Apothekers moeten het daarvoor ook niet verstrekken. Met dat oordeel reageert de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) op signalen die bij de IGJ binnenkwamen.
Er zijn nog geen preventieve medicijnen of vaccins tegen het coronavirus. Ook voor chloroquine is volstrekt onbewezen dat het enige preventieve werking heeft tegen het coronavirus. Bovendien is chloroquine geen geneesmiddel om lichtvaardig mee om te gaan: het is zeer toxisch bij overdosering.”
Beide instanties hebben nog niets gepubliceerd naar aanleiding van de onthullingen door The Guardian.
Wanpraktijken CEO Surgisphere
In het uitgebreide onderzoeksverhaal van The Guardian komen nog meer zorgelijke zaken aan het licht. Zo keek de krant naar de achtergrond van de CEO van Surgisphere, Sapan Desai die ook vaatchirurg is. De krant ontdekte dat Desai genoemd is in drie medische procedures wegens wanpraktijken in de VS. Twee van die gevallen speelden in 2019. In een geval zou zijn handelen hebben geleid tot blijvende schade na een operatie, zo luidt de klacht. Desai ontkent de aantijgingen.
De klacht kwam van een patiënt van Northwest Community Hospital. Het ziekenhuis bevestigde dat Desai daar sinds juni 2016 werkzaam was, maar op 10 februari 2020 vrijwillig ontslag had genomen 'om persoonlijke redenen'.
The Lancet reageert
The Guardian benaderde uiteindelijk het toonaangevende medische tijdschrift The Lancet dat de studie publiceerde, voor een reactie op de bevindingen. Lancet-redacteur Richard Horton zei tegen The Guardian: “Gezien de vragen die zijn gerezen over de betrouwbaarheid van de door Surgisphere verzamelde gegevens, hebben we vandaag, in afwachting van verder onderzoek, een uiting van bezorgdheid uitgegeven.
De onthullingen in The Guardian zijn opmerkelijk, omdat de Amerikaanse president Trump de wetenschappelijke wereld over zich heen kreeg toen hij zei veel geloof te hebben in chloroquine als medicijn tegen corona.
Lees het onthullende onderzoeksverhaal in The Guardian
Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.