‘Stoppen met polderen, milieutoezicht en handhaving moet nu beter’

“Er moet, en wel nu, echt iets veranderen.” Dat heeft Jozias van Aartsen “op het hart gedrukt” van staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat, meldt het online platform ToezichtTafel. Van Aartsen doelt met zijn woorden op het stelsel van handhaving en toezicht op milieugebied in Nederland (het VTH-stelsel). Hij was voorzitter van de commissie die het stelsel vorig jaar onderzocht. 

De commissie Van Aartsen luidde inmiddels ruim een jaar geleden de noodklok over het stelsel, omdat het niet werkt. “Er ontstaat schade aan de leefomgeving, economische schade en bestuurlijke schade”, concludeerde de commissie. Van Aartsen zei toen tegen Zembla dat hij vindt dat een nieuw bewindspersoon er een topprioriteit moet maken. 

Dat het vaak misgaat met de toezicht op, en handhaving van milieuregels blijkt uit meerdere uitzendingen die Zembla de afgelopen jaren maakte. Zo konden bedrijven jarenlang illegaal afgedankte kunstgrasmatten opslaan met daarin allerlei schadelijke stoffen die terecht kwamen in het milieu. De gemeente, provincies en de omgevingsdienst wisten ervan. En toch werd er jarenlang amper tegen opgetreden. “Ik denk dat het veel vaker gebeurt dan de incidenten die in het nieuws komen en die de meeste mensen kennen”, zei Van Aartsen vorig jaar tegen Zembla. 

De commissie gaf de overheid tien aanbevelingen. Zo adviseerde de commissie dat er Rijkstoezicht moet komen op de omgevingsdiensten en dat er landelijk moet worden afgesproken wat omgevingsdiensten minimaal aan financiële middelen krijgen. Ook moet er voor iedere dienst een grotere minimale omvang komen dan nu het geval is. 

Het kabinet is volgens een Kamerbrief van vorige week aan de slag gegaan met de aanbevelingen. Staatssecretaris Vivianne Heijnen wil voor het zomerreces een compleet programmaplan naar de Tweede Kamer sturen, zodat de aanpak niet vrijblijvend en gefragmenteerd blijft, schrijft ze afgelopen week in een brief aan de Kamer. Ze spreekt van “gebonden slagkracht”.

Maar Van Aartsen is nog niet gerustgesteld: “Mij slaat de schrik om het hart als ik nu zie welke governance men heeft gekozen: stuurgroep, programmabureau, programmamanager etcetera”, zegt Van Aartsen tegen de ToezichtTafel. Hij is bang dat het vooral blijft bij praten. Daarom hamert hij er op dat er nu iets moet gebeuren in plaats van blijven polderen. “Nu is leiderschap nodig en harde keuzes. Anders komen we niet verder. Staatssecretaris, pak die rol!”