Stewardess die ziek werd van vliegen, wint rechtszaak van UWV over uitkering

De ziekte komt voor bij piloten, cabinepersoneel en frequent flyers. De klachten bestaan uit hoofdpijn, verlammingsverschijnselen, evenwichtsstoornissen, geheugenproblemen en trillende handen. Het patroon is vergelijkbaar met vergiftiging door organofosfaten. Dat zijn giftige stoffen die in de motorolie voorkomen. Motorolie lekt in lage hoeveelheden in de cabinelucht, waardoor personeel en passagiers ze ongemerkt inademen. 

Zembla maakte meerdere uitzendingen over het aerotoxisch syndroom. Daaruit bleek onder meer dat de luchtvaartindustrie extra onderzoek naar de ziekte frustreert. KLM eiste zelfs in een zwijgcontract dat oud-piloot Willem Felderhof nooit meer zou spreken over het ziek worden van giftige dampen aan boord van vliegtuigen.  

De rechtszaak sleept al jaren en draait om stewardess Evelyn van den Heuvel die lijdt aan het aerotoxisch syndroom. Ze vertelt erover in de Zembla-uitzending ‘Gif in de cockpit: het zwijgcontract’. 

Van den Heuvel heeft zich jaren geleden al uitgebreid in laboratoria laten onderzoeken en neuroloog Gerard Hageman concludeerde uiteindelijk dat ze zeer waarschijnlijk lijdt aan het aerotoxisch syndroom. Van den Heuvel gaf destijds bij haar werkgever KLM aan alleen nog te willen werken aan boord van de Dreamliner. Deze Boeing 787 is het eerste en enige straalvliegtuig waarbij de lucht niet wordt afgetapt van de motor. KLM ging niet akkoord. In plaats daarvan werd Van den Heuvel op staande voet ontslagen wegens werkweigering.

De stewardess stapte naar de rechter. Die vernietigde het ontslag op staande voet, maar uiteindelijk ontbond KLM het contract met Van den Heuvel alsnog en raakte ze dus toch haar baan kwijt.

Daarna volgde een geschil met uitkeringsinstantie UWV. Omdat ze vanwege haar ziekte niet volledig kan werken, vraagt Van den Heuvel op grond van de WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen) een uitkering aan, maar die weigert UWV toe te kennen.

Van den Heuvel stapt naar de rechter. De rechtbank stelt een verzekeringsarts aan die onderzoek doet. De verzekeringsarts bevestigt niet dat het aerotoxisch syndroom bestaat. Daar doet hij geen uitspraak over. Wel zegt de arts dat uit het labonderzoek en de overige medische informatie blijkt dat er tijdens neurologisch onderzoek afwijkingen zijn geconstateerd die zich uiten in onder andere vermoeidheidsklachten.

De arts citeert daarbij ook uit het onderzoek van neuroloog Hageman die schrijft: “Betrokkene heeft een opmerkelijk klachtenpatroon met een duidelijke relatie in de tijd tussen klachten en vlieguren. Bij laboratoriumonderzoek zijn ondersteunende afwijkingen aantoonbaar voor mogelijke diagnose aerotoxisch syndroom, met een verhoogde gevoeligheid voor organofosfaten. Op dit moment is de diagnose aerotoxisch syndroom nog niet met zekerheid te stellen.” 

De rechtbank volgt de conclusie van de arts dat de stewardess deels arbeidsongeschikt is door haar klachten. In het hoger beroep zegt de Centrale Raad van Beroep dat de rechtbank terecht de conclusie van de arts heeft gevolgd. Daarbij zegt de raad dat, zelfs als niet van het aerotoxisch syndroom kan worden uitgegaan, de klachten van de stewardess nog steeds berusten “op somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) of het chronisch moeheidssyndroom.” 

Het besluit van het UWV om Van den Heuvel geen uitkering toe te kennen is daarmee van tafel. Het UWV kan niet nog een keer in beroep en moet een nieuw besluit nemen dat in lijn is met de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep. Dat betekent dat de stewardess alsnog een uitkering krijgt.