'Snoeihard rapport' over adoptiefraude gelekt: 'Regering moet interlandelijke adopties stoppen'

De adoptie van kinderen uit het buitenland moet voorlopig helemaal worden stilgelegd. Die conclusie trekt een commissie onder leiding van oud-topambtenaar Tjibbe Joustra in een nog te verschijnen rapport, melden bronnen rond het kabinet aan het AD.

In het rapport over de Nederlandse adoptiecultuur en de rol van de overheid daarbij wordt gerept over ‘ernstige misstanden’ in Bangladesh, Brazilië, Colombia, Indonesië en Sri Lanka. De commissie legde de vinger op kinderdiefstal, kinderhandel, corruptie, vervalsing en diefstal van documenten, onethisch handelen van ambtenaren en het onder valse voorwendselen overbrengen van kinderen naar Nederland. Omdat de hedendaagse adoptiepraktijk nog steeds niet deugt, moet het naar Nederland halen van kinderen voorlopig stoppen, luidt het advies.

Ministerraad over rapport
Vrijdag spreekt de ministerraad over het rapport dat maandag wordt gepubliceerd. Niet iedereen in de regering zou iets voelen voor een volledige stop op adoptie. De lopende adoptieprocedures moeten doorgang vinden, menen sommigen. Een stop zou daarom betrekking moeten hebben op nieuwe aanvragen.

Zembla besteedde in vier uitzendingen aandacht aan misstanden bij interlandelijke adopties. In reactie op die uitzending zei minister Dekker nog dat de “primaire verantwoordelijkheid’’ voor een zorgvuldige adoptieprocedure bij de zendende landen lag en ligt. Maar op basis van latere informatie zei Dekker toch aanleiding te zien om het handelen van de Nederlandse overheid alsnog onder de loep te nemen.

Onderzoek Zembla naar adoptiebedrog
In die uitzendingen bleek al dat de Nederlandse overheid van de misstanden op de hoogte was. Zo meldde Zembla in mei vorig jaar nog dat de ministeries van Buitenlandse Zaken en Justitie al in 1991 door de Nederlandse ambassade in Colombo zeer gedetailleerd geïnformeerd over zijn over ernstige misstanden rond adopties in Sri Lanka. Dat bleek uit correspondentie tussen de ambassade en het ministerie van Buitenlandse Zaken, waar Zembla de hand op wist te leggen. 
Adoptiebedrog, deel 1:

In de tweede uitzending van Zembla over adoptiebedrog geeft de Sri Lankaanse overheid voor het eerst toe dat er babyfarms waren in het land. Op de babyfarms werden vrouwen zwanger gemaakt om aan de vraag naar adoptiekinderen te kunnen voldoen. "Ze verzamelden daar de baby’s en verkochten ze aan buitenlanders voor adoptie", zei de Sri Lankaanse minister van Volksgezondheid, dr. Rajitha Senaratne, tegen Zembla.  
Adoptiebedrog, deel 2:

Amper regels rond adopties in de jaren '80
In de opvolgende twee afleveringen worden adoptiemisstanden in andere landen blootgelegd en ook blijkt hoe weinig regels er in de jaren '80 van de vorige eeuw rond adopties waren. Ook voormalig VVD-Kamerlid Ed Nijpels was destijds al kritisch op de adopties. In 1981 zei hij in de Tweede Kamer: "Het importeren van pinda's is aan meer voorschriften gebonden dan aan de adoptie van een buitenlands kind.” 

In de uitzendingen van Zembla geven verschillende geadopteerden aan de Nederlandse Staat verantwoordelijk te willen houden voor de misstanden. Zo diende geadopteerde en jurist Dewi Deijle namens de stichting Mijn Roots een schadeclaim in bij de overheid. "Er zijn misdaden gepleegd. Het is eigenlijk bizar, dat als je geadopteerd bent en er is sprake van vervalste papieren, dat je je eigen misdaad moet oplossen en dat je daarvoor moet betalen."

'Ernstig nalatig'
De stichting vindt dat de Nederlandse overheid 'ernstig nalatig' is geweest als het gaat om het stoppen van illegale adopties vanuit Indonesië in de jaren 70 en 80. Het ministerie schoof de claim echter terzijde.

Ook Dilani Butink sleepte de Nederlandse overheid voor de rechter omdat de papieren rond haar eigen adoptie zijn vervalst. Op NPO Radio 1 zei ze vrijdagochtend dat ze na het zien van Zembla schrok dat de misstanden op zo'n grote schaal plaatsvonden. "Ik dacht na die twee uitzendingen, moeten we t daarbij laten? Moeten we het accepteren? Dat kan toch niet?" Het was voor Dilani extra motivatie om de gang naar de rechter te maken. De rechter wees haar vorderingen tegen de Staat vorig jaar af omdat de misstanden rond haar adoptie verjaard zijn.  Volgens de rechter is het onmogelijk om precies te achterhalen onder welke omstandigheden Butink in 1992 door haar biologische moeder is afgestaan.