Seks zonder instemming wordt strafbaar in Spanje

Het parlement in Madrid heeft een wetsvoorstel aangenomen waardoor uitdrukkelijke instemming nodig is voor seks. De zogenoemde 'alleen ja is ja'-wet zorgt ervoor dat verkrachting strafbaar wordt, ook als een slachtoffer zich niet verzet. Dat gebeurt als het slachtoffer van angst bevriest of is gedrogeerd.

Voorheen was er alleen sprake van bewijsbare verkrachting als het slachtoffer zich verzet en er letsel of sporen van verzet zichtbaar zijn. In Nederland geldt dat ook. Maar het is een misvatting dat mensen zich verzetten bij verkrachting. Niets doen is de meest voorkomende natuurlijke reactie tijdens seksueel geweld, vertelde klinisch psycholoog Iva Bicanic eerder aan Zembla: "Zo'n zeventig procent van de acute verkrachtingsslachtoffers doet niks of werkt mee." Zembla maakte hierover de uitzending ‘Verstijfd van angst’.

Kijk 'Verstijfd van angst':

In die uitzending beloofde toenmalig minister Ferd Grapperhaus te werken aan een wetswijziging met als doel het strafbaar stellen van seks met iemand die niet heeft ingestemd en bevriest  van angst, waardoor hij of zij zich niet kan verzetten. Aan die wet wordt nog steeds gewerkt. De nieuwe wet moet ervoor zorgen dat dwang, bedreiging en geweld geen voorwaarden meer zijn voor veroordeling bij een seksueel misdrijf. "Iemand is dan al strafbaar als ie had kunnen weten dat iemand geen seks wilde en toch doorzette", legde Justitieminister Dilan Yesilgöz er eerder dit jaar over uit.

Lees: 'Wat gebeurt er in je lichaam tijdens een freeze-reactie?'

In Spanje is een dergelijk wetsvoorstel nu dus met een grote meerderheid aangenomen. Alleen de koning moet nu nog toestemming verlenen. Parlementariërs van de conservatieve Volkspartij (PP) en het uiterst rechtse Vox stemden tegen de wet. Een van de aanleidingen voor de wet is een geruchtmakende groepsverkrachting uit 2016.

Vijf Spaanse mannen die zich La Manada (Het Roedel) noemden, vergrepen zich in 2016 in Pamplona aan een 18-jarige vrouw.  Ze filmden het incident met hun smartphones en werden in eerste instantie wel vervolgd voor seksueel misbruik, maar niet voor verkrachting, omdat op de beelden te zien was dat het slachtoffer zich niet verzette. De uitspraak leidde tot massale protesten in Spanje, waarna de mannen in 2019 alsnog voor verkrachting werden veroordeeld en een celstraf van vijftien jaar kregen.

De Tinderdate van Lindsay eindigde in een nachtmerrie:

Nu het nieuwe wetsvoorstel is aangenomen, spreekt de Spaanse minister van Gelijkheid, Irene Montero, van "een overwinning na een jarenlange strijd". De 'alleen ja is ja'-wet betekent volgens haar dat "geen enkele vrouw meer hoeft te bewijzen dat geweld is gebruikt, maar dat het automatisch erkend wordt." Zij hoopt dat "de seksuele terreur en cultuur van verkrachting" stopt dankzij de wet.