Rookpreventie doet melding van ‘illegale reclame’ voor vapen in Amsterdam

Stichting Rookpreventie Jeugd heeft bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) melding gemaakt van illegale reclame voor e-sigaretten door de World Vapers’ Alliance. De World Vapers’ Alliance voerde eind september met lichtprojecties op gebouwen en straten in Amsterdam campagne tegen het aanstaande smaakjesverbod voor e-sigaretten. “Daarmee werd illegale reclame gemaakt voor het gebruik van e-sigaretten”, zegt de stichting.

In het weekend van 24 en 25 september waren er op verschillende plekken in Amsterdam, zoals bij het Van Gogh museum en voor het Rijksmuseum, lichtprojecties te zien onder het motto ‘Flavour Matters’. Mensen werden opgeroepen om voor 28 september via de internetconsultatie over het smaakjesverbod ertegen te protesteren.

In de projecties waren teksten te lezen als: ‘Vaping isn’t so bad’, ‘I’m never quitting smoking’, ‘I’m never smoking again’ en ‘Smaakjes helpen het stoppen met roken’. Die teksten zijn volgens de Stichting Rookpreventie Jeugd niet anders uit te leggen dan reclame voor vapen. De World Vapers’ Alliance (WVA) plaatste een video en foto’s van de lichtprojecties in Amsterdam op Instagram. 

Een woordvoerder van de NVWA laat aan Zembla weten dat hij niets kan zeggen over individuele meldingen, maar dat iedere melding beoordeeld wordt door de inspecteurs.

De WVA doet zich voor als een burgerbeweging van e-sigaretgebruikers, maar vorig jaar bleek uit onderzoek van The Investigative Desk voor NRC en Le Monde dat de lobbygroep financiering krijgt vanuit de tabaksindustrie. The Daily Beast onthulde eerder dit jaar op basis van bronnen, e-mails en interne documenten dat British American Tobacco (BAT) een actieve rol heeft in de strategiebepaling en financiering van WVA.

Op een campagnepagina van de WVA worden mensen opgeroepen om politici in de Tweede Kamer te mailen om ze te bewegen het smaakjesverbod alsnog tegen te houden. Recent was WVA-directeur Michael Landl met twee teamleden in Straatsburg om er in gesprek te gaan met leden van het Europees Parlement. Zij willen daarmee bereiken dat bij de aanstaande herziening van de Tabaksproductenrichtlijn e-sigaretten als vermeend ‘minder schadelijk’ alternatief voor traditionele sigaretten worden aangemerkt en daarom minder strikt worden gereguleerd dan tabak. Daardoor zouden in potentie de levens van 19 miljoen Europese rokers gered kunnen worden, aldus de WVA. Al deze lobbyacties zijn te volgen via de Instagrampagina van WVA.

De werkelijkheid is, volgens longarts en voorzitter van Rookpreventie Jeugd Wanda de Kanter, dat e-sigaretten door de tabaksindustrie worden gebruikt om kinderen en jonge mensen verslaafd te krijgen aan nicotine. Met name de tegenwoordig enorm populaire wegwerp-vapes in opvallende kleuren en met zoete smaakjes zijn volgens de stichting gericht op de jeugd. “Aan alles zie je dat die wegwerp-e-sigaretten niet zijn bedoeld voor rokers van middelbare leeftijd die willen stoppen met roken”, zegt De Kanter. 

En die tactiek om jonge mensen aan het vapen te krijgen, werkt volgens arts-epidemioloog Esther Croes van het Trimbos Instituut. Hoewel er geen recente onderzoeksgegevens zijn over het gebruik van e-sigaretten onder jongeren, zijn er volgens Croes “talrijke signalen uit het hele land” die er op duiden dat het gebruik onder jongeren enorm is toegenomen. Dat zei ze in juli dit jaar bij het NOS Radio 1 Journaal. "Dat vinden we heel erg zorgwekkend, want de meeste vapes bevatten nicotine en dat is een zeer verslavende stof. Eenmaal verslaafd aan nicotine, kom je daar ontzettend lastig van af. En hoe jonger een kind in aanraking komt met nicotine, des te sneller treedt die verslaving op. Jonge kinderen kunnen daar in twee tot drie dagen verslaafd aan raken. Dat is dramatisch snel", aldus Croes.

“Dat e-sigaretten ‘minder schadelijk’ zouden zijn is in dit verband niet relevant, want daar krijg je niet minder kanker van”, zegt Wanda de Kanter, “en voor kinderen die nooit hebben gerookt zijn e-sigaretten per definitie niet ‘veiliger’. Nicotinegebruik leidt bij kinderen tot concentratieverlies en verminderde ontwikkeling van de hersenen.”

Op 20 oktober bij Zembla in de uitzending ‘De nieuwe nicotineverslaafden’ meer over hoe de tabaksindustrie het beleid om jonge mensen te beschermen tegen de schade van e-sigaretten probeert te ondermijnen.