Roep om leeftijdsgrens van 18 jaar bij jeugdzorg los te laten

Jeugdzorg bij uithuisgeplaatste kinderen moet niet plots ophouden als een kind 18 jaar wordt. Dat zegt Stichting het Vergeten Kind. Eerder pleitten verschillende organisaties, zoals de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, de Kinderombudsman en de Nationale Ombudsman ook al voor het wegnemen van die leeftijdsgrens voor jeugdhulp. Zeker bij kinderen in de complexe jeugdzorg levert het grote problemen op volgens deze organisaties. 

Het gebeurt nu jaarlijks bij gemiddeld 3300 kinderen dat die zorg wegvalt als ze 18 jaar worden en dat levert veel stress en onzekerheid op voor deze groep. Het is voor veel jongeren onduidelijk of zij op dezelfde plek kunnen blijven wonen. 

Stichting het Vergeten Kind deed onderzoek onder 176 uithuisgeplaatste jongeren en 105 hulpverleners werkten mee aan het onderzoek: ”Bijna een kwart van de ondervraagde jongeren weet een maand voor ze 18 jaar worden niet of ze op hun woonplek kunnen blijven”, schrijft de stichting. 

Verder blijkt dat meer dan de helft van de jongeren die op een groep woont, moet verhuizen. 22 procent van de ondervraagde jongeren werd dakloos op 18-jarige leeftijd.

Een erg kwetsbare groep zijn de 18-jarige die naast gedragsproblemen een verstandelijke beperking hebben en al jaren onder toezicht staan van jeugdzorg. Zij moeten plotseling op eigen benen staan, terwijl ze dat vaak niet kunnen. In sommige gevallen belanden ze in de criminaliteit, drugs of op straat. Hulpverleners weten dat het misgaat, maar kunnen niets doen. Zembla maakte daar in 2016 de uitzending ‘Losgelaten, Losgeslagen’ over:

Er kan voor deze groep inmiddels wel verlengde pleegzorg aangevraagd worden tot ze 23 jaar zijn. Maar dit is geheel op vrijwillige basis en wordt niet altijd toegekend.

In 2021 schreven 5 organisaties -de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, de Kinderombudsman, de Nationale Ombudsman, Nederlandse Zorgautoriteit en Raad voor Volksgezondheid & Samenleving- een open brief waarin ze zich grote zorgen maken over de complexe jeugdzorg. In de brief staat: "Laat de leeftijdsgrens 18-/18+ irrelevant worden, zodat zorg en begeleiding op passende wijze voortgezet worden en er geen kunstmatige breuk (met alle gevolgen van dien) ontstaat."

Stichting het Vergeten Kind doet nu nogmaals een soortgelijke oproep en koppelt daaraan een petitie tijdens de Week van Het Vergeten Kind, van 29 januari tot en met 4 februari. “Belangrijkste punt uit de petitie is dat beleidsmakers de leeftijdsgrens van 18 jaar los laten en de zorg voor kinderen die opgroeien in de jeugdzorg onvoorwaardelijk door te laten lopen.”

De branchevereniging Jeugdzorg Nederland steunt de oproep van de stichting, maar volgens de NOS is het kabinet tegen het loslaten van de leeftijdsgrens van 18 jaar. Staatssecretaris Van Ooijen van Jeugd en Preventie zegt dat hij aan andere oplossingen denkt, zoals goede begeleiding. “We weten al lang van tevoren dat iemand 18 wordt en daar kan door jeugdhulporganisaties nog veel beter en eerder op worden voorbereid", aldus Van Ooijen. 

Stichting het Vergeten Kind zegt dat die leeftijdsgrens van 18 jaar te vroeg is en dat het huidige systeem voor de kwetsbare groepen niet goed werkt.