RIVM: Geen verband tussen Q-koorts en coronavirus

Er zijn geen aanwijzingen dat mensen die eerder Q-koorts hadden ernstiger ziek werden door het coronavirus, concludeert het RIVM na onderzoek. "Ook bij patiënten die zo ziek waren dat ze naar de spoedeisende hulp van het ziekenhuis moesten, bleek Covid-19 niet ernstiger te verlopen bij mensen die eerder Q-koorts hadden", stelt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu vast.

Het onderzoek startte kort na de uitbraak in 2020 en werd uitgevoerd samen met de GGD Hart voor Brabant, het Nivel en het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Aanleiding voor het onderzoek was dat een aantal regio’s in Brabant relatief zwaar werden getroffen. In deze regio’s kwam tussen 2007 en 2010 ook vaak Q-koorts voor. 

Q-koorts verspreidde zich via besmette melkgeiten en schapen, maar is niet van mens op mens overdraagbaar, zoals bij het coronavirus. Een besmetting kun je krijgen door het inademen van lucht waar de bacterie in zit.

Het instituut keek hoe vaak corona in het begin van de uitbraak van het coronavirus voorkwam bij mensen die eerder Q-koorts hadden en in het oosten van Brabant woonden. Dit aantal is vergeleken met het totaal aantal mensen met Covid-19 in dit gebied. 

Veel mensen die eerder Q-koorts hadden, hebben een of meer onderliggende aandoeningen. Hierdoor zijn zij in het begin van de epidemie mogelijk vaker getest op het coronavirus. De testcapaciteit was toen nog beperkt en vooral mensen met onderliggende ziektes en aandoeningen werden toen getest. Dit gebeurde omdat zij een grotere kans hebben om ernstig ziek te worden van het virus. “Door vaker te testen is waarschijnlijk ook vaker het coronavirus vastgesteld. Vanaf juni 2020 kon iedereen zich met (milde) klachten laten testen. Daarna zagen we niet meer dat een positieve test vaker voorkwam bij mensen die eerder Q-koorts hadden”, aldus het RIVM.

Het RIVM onderzoekt samen met verschillende partners ook nog of er een verband is tussen de luchtkwaliteit en COVID-19 in heel Nederland. Volgens oud-huisarts Olde Loohuis staat vast dat “het immuunsysteem belast wordt door fijnstof afkomstig van geitenhouderijen”. Eerder zei Olde Loohuis tegen Zembla dat er signalen zijn dat de fijnstof ook een rol speelt in de coronacrisis. En daarin staat hij niet alleen.

Italiaanse onderzoekers vermoeden ook een verband met fijnstof. Ze ontdekten dat het coronavirus kan hechten aan fijnstof en zo grote afstanden kan afleggen door de lucht. Ze vonden het virus in luchtmonsters in de buurt van een industriecomplex in de zwaar getroffen stad Bergamo.

In 2020 concludeerden Italiaanse onderzoekers al dat de uitbraak van het coronavirus veel heftiger is in de Noord-Italiaanse regio’s met zware industrie. De regio’s horen bij de gebieden met de slechtste luchtkwaliteit van heel Europa.

Ook onderzoekers van de gerenommeerde Amerikaanse universiteit Harvard constateerden dat wanneer in de jaren voorafgaand aan een pandemie meer fijnstof in de lucht is, er tijdens een pandemie meer mensen sterven. 

Het RIVM kijkt bij het onderzoek naar verschillende oorzaken van luchtverontreiniging. De resultaten van het onderzoek worden op zijn vroegst verwacht in 2023.

In de uitzending Huisarts in crisistijd uit 2020 gaat Zembla terug naar het Brabantse dorp Herpen waar in 2007 de Q-koorts uitbrak. In de uitzending spreken we mensen die destijds besmet raakten met Q-koorts en in 2020 het coronavirus hebben opgelopen.