Risico op ziekte van Parkinson bij blootstelling aan landbouwgif

Landbouwbestrijdingsmiddelen die in Nederland worden gebruikt, kunnen Parkinson veroorzaken. Dat blijkt uit onderzoek van ZEMBLA. Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) en de EFSA (Europese Autoriteit Voedselveiligheid) erkennen dat er meer en beter onderzoek moet komen. Dat onderzoek moet duidelijk maken wat de risico’s zijn op het krijgen van Parkinson wanneer je in aanraking komt met of bloot wordt gesteld aan landbouwbestrijdingsmiddelen.

Momenteel zijn er ruim 50.000 Parkinsonpatiënten in Nederland. Dat aantal neemt toe.

In ZEMBLA zegt hoogleraar Epidemiologie Roel Vermeulen dat mensen die in de landbouw werken met pesticiden gemiddeld 60 procent meer kans hebben op het krijgen van Parkinson.

Reactie LTO
Het verband tussen Parkinson en blootstelling aan landbouwgif wordt door de wetenschap al jaren gelegd. Toch reageert LTO-bestuurder Niels Zuurbier geschrokken als ZEMBLA hem de wetenschappelijke conclusies voorlegt: “Ik ben verbijsterd,” zegt hij. “Als het waar is dat er een relatie is tussen het gebruik van gewasbescherming en Parkinson, dan moeten we (LTO, red.) dat gewoon uitzoeken,” aldus Zuurbier

Zoon van overleden Parkinsonpatiënt schrijft brief
Op 16 mei 2019 krijgt ZEMBLA een brief van Jim Blom, de zoon van Ted Blom. In 2017 overleed Ted aan de gevolgen van Parkinson. In de brief schrijft Jim: “Generatie op generatie zit het boerenbloed in onze familie. Hij heeft van jongs af aan al meegeholpen op de boerderij. Door rond te vragen kwamen we erachter dat, voor zover wij weten, 12 mensen binnen een straal van ongeveer een kilometer de ziekte van Parkinson hebben. Allemaal mensen die veel in aanraking zijn gekomen met bestrijdingsmiddelen.”

De brief is de aanleiding voor ZEMBLA om onderzoek te doen naar wat er bekend is over de relatie tussen landbouwbestrijdingsmiddelen en Parkinson. In het volgende fragment uit de uitzending van donderdagavond leest Blom een deel van zijn brief voor: 

Een aantal oude, in Nederland verboden middelen zijn door de wetenschap in verband gebracht met Parkinson. Het gaat bijvoorbeeld om onkruidbestrijder Paraquat, de schimmelbestrijder Maneb en de insecticide Rotenon.

Verdachte schimmelverdelger
Tijdens het onderzoek van ZEMBLA blijkt dat er momenteel in Nederland landbouwgif wordt gebruikt dat qua samenstelling voor de helft exact hetzelfde is als de in het verleden verboden middelen. Dat is bijvoorbeeld het geval bij schimmelverdelger Mancozeb. Dat is qua samenstelling voor de helft identiek aan het verboden Maneb. Hoogleraar Toxicologie, Martin van den Berg: “Van Maneb is bekend dat het een verhoogd risico geeft op Parkinson. Daarmee valt Mancozeb in dezelfde, verdachte groep.”

Mancozeb is in Nederland de meest verkochte schimmelverdelger. Uit de door Greenpeace Nederland bij de overheid opgevraagde verkoopcijfers blijkt dat in 2017 maar liefst 2,5 miljoen kilo van het middel is verkocht.

Deskundigen pleiten voor meer onderzoek en tests
In ZEMBLA pleiten verschillende deskundigen ervoor dat huidige en nieuwe bestrijdingsmiddelen moeten worden getest op het risico van Parkinson. Fabrikanten van pesticiden hoeven voor de toelating van hun middel geen testen te doen om de risico’s op Parkinson in kaart te brengen. “Ik vind dat niet verantwoord,” zegt toxicoloog Martin van den Berg.

In antwoord op vragen van ZEMBLA erkennen zowel de Europese Autoriteit Voedselveiligheid (EFSA) als het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dat er nog te weinig bekend is over de risico’s op Parkinson als gevolg van de blootstelling aan bestrijdingsmiddelen. “Met betere testen zouden de risico’s beter in kaart kunnen worden gebracht,” schrijft het RIVM.