Rechtbank Den Haag: ‘Twijfels over rechterlijke onafhankelijkheid in Rwanda’

De rechtbank in Den Haag heeft deze week de uitlevering van een 66-jarige man naar Rwanda ‘ontoelaatbaar’ verklaard. De rechtbank oordeelt dat er ‘momenteel objectief gerechtvaardigde twijfels bestaan over de rechterlijke onafhankelijkheid in Rwanda.’ Dat is opmerkelijk, want Nederland heeft de afgelopen decennia miljoenen gestoken in de opbouw van de rechtsstaat in Rwanda.

Nederland heeft de afgelopen decennia bijna 140 miljoen euro besteed aan de opbouw van het rechtssysteem in Rwanda. Dat blijkt uit onderzoek van Zembla in de uitzending ‘Dictatuur geen bezwaar.’  Veel van dat geld is uitgeven voor trainingen van rechters en advocaten. Op papier ziet het er goed uit, die Nederlandse trainingen over onafhankelijke rechtspraak. Maar in de praktijk is er in Rwanda geen ‘onafhankelijke rechtspraak’ te vinden, stellen deskundigen in de uitzending.

Dit bevestigt de rechtbank in Den Haag deze week in haar uitspraak. In de zaak stond een voormalig hooggeplaatste militair terecht uit het Rwandese leger. Na zijn emigratie naar Nederland is hij actief geworden in een politieke partij die door de Rwandese overheid een terroristische organisatie wordt genoemd. Daarna werd tegen hem een arrestatiebevel uitgevaardigd. Rwanda vroeg Nederland om uitlevering om de man in Rwanda te kunnen berechten voor betrokkenheid bij de genocide in 1994.

De rechtbank zet een streep door deze uitlevering. In de uitspraak verwijst de rechtbank naar openbare rapporten van de VN en mensenrechtenorganisaties waarin staat dat politieke tegenstanders van het regime geen eerlijk proces krijgen. Dat was ook de strekking van het betoog van professor Filip Reyntjens, een van de sprekers in de Zembla-uitzending ‘Dictatuur geen bezwaar’, die in het proces optrad als deskundige.

Reyntjens gaf in de rechtbank aan dat hij het niet waarschijnlijk acht dat de verdachte in Rwanda een eerlijk proces zal krijgen. Reyntjens refereerde daarbij aan de rechtszaken van Paul Rusesabagina en Victoire Ingabire. Beide hebben zich uitgesproken als tegenstanders van het Rwandese regime en werden veroordeeld tot lange gevangenisstraffen. Hun verhalen waren te zien in de Zembla-uitzending.

Bekijk het verhaal van Paul Rusesabagina, de held uit 'Hotel Rwanda'

De rechtbank Den Haag concludeert dat de 66-jarige man heeft aangetoond dat hij door zijn uitlevering ‘zal worden blootgesteld aan het risico van een flagrante schending van het hem toekomende recht op een eerlijke behandeling van zijn zaak door een onafhankelijke en onpartijdig gerecht.’

Het Openbaar Ministerie heeft aangegeven in cassatie te gaan te gaan. Volgens het OM zijn er genoeg waarborgen dat de man in Rwanda een eerlijk proces krijgt, omdat zaken waarbij personen worden uitgeleverd internationaal worden gemonitord en er over wordt gerapporteerd.

Bekijk de uitzending 'Dictatuur geen bezwaar'