Waarom wij een uitzending maken over het Nederlandse transgenderprotocol

Donderdag 26 oktober zendt Zembla de uitzending 'Het transgenderprotocol' uit. Daarin uiten deskundigen kritiek op de wetenschappelijke basis voor de Nederlandse zorg voor transgender jongeren. In dit artikel beantwoorden we de belangrijkste vragen over deze uitzending. 

Internationaal is er uit wetenschappelijke hoek kritiek op het Nederlandse transgenderprotocol, waardoor in enkele landen behandelingen zijn beperkt of stop zijn gezet. In Nederland gaat de uitvoering ondanks de kritieken op dezelfde voet door. Zembla onderzoekt of de kritiek uit andere landen terecht is en of het wetenschappelijk bewijs waarop de Nederlandse genderzorg gestoeld is valide is.

Het Dutch Protocol is het medische protocol dat leidend is voor de zorg aan kinderen met genderdysforie. Dit protocol kent drie fasen: de eerste is toediening van puberteitsremmers, meestal vanaf het begin van de puberteit, daarna het toedienen van crosssekse-hormonen, eventueel gevolgd door operatieve ingrepen waaronder verwijdering van borsten (vanaf zestien jaar) en geslachtsveranderende operaties (vanaf achttien jaar).

Kortgezegd; in verschillende, recente, internationale medisch-wetenschappelijke publicaties wordt bepleit dat behandeling volgens het Dutch Protocol niet voldoende wetenschappelijk onderbouwd is, dat wil zeggen dat er onvoldoende wetenschappelijk bewijs is dat deze manier van behandelen de beste manier is. Daarnaast hebben vijf Nederlandse experts op verzoek van Zembla gekeken naar de manier waarop het onderzoek dat ten grondslag ligt aan het Dutch Protocol is uitgevoerd. De vier methodologen en een hoogleraar orthopedagogiek oordelen dat dit onderzoek wetenschappelijk niet voldoende is.

Transgender jongeren zijn gebaat bij volledige informatie over hun behandeling. Het debat over de genderzorg moet publiekelijk en transparant gevoerd kunnen worden, juist als er aanwijzingen zijn dat het wetenschappelijk bewijs voor een bepaalde behandeling te wensen overlaat. Als onderzoeksjournalistiek programma probeert Zembla feiten boven water te halen die daaraan bijdragen. Omdat wij signalen hebben ontvangen dat de wetenschappelijke basis onder de transgenderzorg zwak is, hebben we besloten dit te onderzoeken.

De artsen van de Amsterdamse genderpoli erkennen dat er aanvullend onderzoek nodig is, onder meer naar de geschiktheid van het Dutch Protocol voor eventuele nieuwe patiëntengroepen die zich melden. Maar ze stellen ook dat er al veel vervolgonderzoek is gedaan, onder meer naar spijtoptanten, psychisch welbevinden en afname van genderdysforie. Verder verklaren de artsen van het Amsterdam UMC dat het onethisch zou zijn om de remmers niet te verstrekken, omdat ze op basis van hun ervaring weten dat de medicatie een gunstig effect heeft.

Het is van groot belang dat mensen die een beroep doen op genderzorg de juiste informatie krijgen en goed en zorgvuldig geholpen worden. Daar heeft ieder mens recht op. Het Nederlandse protocol is getest op een specifieke patiëntenpopulatie. De huidige patiëntengroep verschilt op cruciale punten van de groep waarop het protocol is getest. Finse en Zweedse psychiaters die veel ervaring hebben met genderzorg uiten scherpe kritiek op de manier waarop het Nederlandse protocol de laatste jaren wordt toegepast. Volgens deze artsen en de gezondheidsautoriteiten in hun landen is er onvoldoende bewijs om deels onomkeerbare behandelingen op te baseren. Helemaal omdat het gaat om minderjarige en kwetsbare patiënten. Ook in landen als het Verenigd Koninkrijk en Denemarken hebben de autoriteiten om deze reden de zorg omgegooid. En in andere landen, zoals Frankrijk, hebben artsen en overheden hun bezorgdheid geuit.

Onderzoeksjournalistiek zoals Zembla verricht, heeft als doel feiten boven water te halen en kan juist leiden tot betere zorg en een betere positie van kwetsbare groepen.

We stellen niemands genderidentiteit of recht op transitie ter discussie. We vinden het van groot belang dat jongeren die zich melden voor genderzorg, de best mogelijke zorg ontvangen en volledig geïnformeerd worden over de effectiviteit en veiligheid van een eventuele behandeling.

In een speciale aflevering van de Zembla Podcast vertellen onderzoeksjournalisten Sander Rietveld en Rosalyn Saab meer over waarom zij dit onderzoek hebben gedaan en hoe het tot stand is gekomen. 

Beluister de podcast via Spotify:

Beluister de via de website:

Wil je naar aanleiding van de uitzending en de berichtgeving er omheen met iemand praten? Dat kan anoniem, gratis en vrijblijvend via Mind Korrelatie.