Procederen tot je er bij neervalt

Conflicten tussen burgers en overheid die ontaarden in een juridisch steekspel.
Wat begint met een meningsverschil over bijvoorbeeld een vergunning, eindigt na een verbeten strijd in de rechtszaal. Zoals de benzinepomphouder op Ameland, die al 17 jaar in gevecht is met de gemeente die een schadevergoeding niet wil betalen. Of twee buren in Nijmegen die met elkaar onenigheid kregen over een bouwvergunning, die ten onrechte is afgegeven door de gemeente. Een slopende procedure is het gevolg.

Gebrek aan vertrouwen zet de relatie tussen overheid en burgers ernstig onder druk. De vraag of de burger zijn recht nog wel kan halen, staat centraal in de ZEMBLA-aflevering ‘Procederen tot je er bij neervalt’.

Bestuursrechter
Ben je het niet eens met een beslissing van de overheid, dan kun je bezwaar maken, in beroep gaan en procederen tegen het genomen besluit. Deze beslissing kun je aanvechten bij een speciale rechter: de bestuursrechter. Deze moet je positie als burger beschermen tegen besluiten van de overheid. Op papier lijken de rechten van de burger in Nederland gewaarborgd, maar in de praktijk is het anders. Een bestuursrechter kijkt niet naar de inhoud van het besluit, hij kijkt alleen of het volgens de juiste regels is genomen. Daardoor kunnen procedures soms helemaal uit de hand lopen. Zoals op Ameland.

Schadevergoeding
Het is een affaire die zich sinds 1992 voortsleept tussen de gemeente Ameland en de plaatselijke pomphouder Barend Nagtegaal. Hij had al vele jaren een benzinepomp in het plaatsje Nes, toen het gemeentebestuur in 1992 een ander bedrijf toestond een tankstation te bouwen op honderd meter van Nagtegaals bedrijf. Dat besluit was in strijd met het bestemmingsplan. Vier jaar later oordeelde de Raad van State dat de bouwvergunning inderdaad niet had mogen worden verleend. Talloze rechtszaken die Nagtegaal heeft gewonnen, tot aan de Raad van State toe, hebben er niet voor kunnen zorgen dat hij een schadevergoeding heeft gekregen van de gemeente.
 
Ook in ZEMBLA het verhaal van mevrouw M. Waterval en de heer A. Ibes, twee buren die onenigheid kregen doordat de gemeente Nijmegen aan Ibes een bouwvergunning gaf. Volgens Waterval zijn de bouwplannen van Ibes in strijd met het bestemmingsplan van de gemeente. Waterval krijgt meerdere keren gelijk bij de rechter, maar de gemeente Nijmegen houdt de bouwvergunning in stand.

Burgers die zoveel moeite moeten doen om hun recht te halen. Hoe kan dat? Waarom kan het toch zo uit de hand lopen?