Onafhankelijke onderzoeksjournalistiek
Privacywet belemmert mogelijk coronatest-deal met Abu Dhabi
23-09-2020
• leestijd 2 minuten
•
128 keer bekeken
• 
Nederlandse testmonsters worden binnenkort via een luchtbrug naar een lab in Abu Dhabi gevlogen om te worden getest op corona. Vandaag werd bekend dat de deal zo goed als rond is. Maar mag ons genetisch materiaal eigenlijk wel naar Abu Dhabi? Er gelden namelijk strenge privacyregels voor het uitwisselen van genetisch materiaal met landen buiten Europa. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) gaat navraag doen bij het ministerie van Ministerie van Volksgezondheid, welzijn en Sport (VWS) na vragen van Zembla.
Eerder dit jaar zagen we in de Zembla-uitzending ‘De vergeten oorlog’ hoe familieleden van vijf vermiste Nederlandse soldaten die meevochten tijdens de Korea-oorlog (1950-1953), nog steeds op zoek zijn naar antwoorden rondom de vermissing van hun dierbaren. De familieleden stonden wangslijm af voor DNA-onderzoek in Zuid-Korea omdat daar steeds meer stoffelijke resten worden teruggevonden, maar hoorden daar een jaar lang niets meer over terug.
Uit ons onderzoek bleek dat Nederland het biologisch materiaal van deze mensen niet rechtstreeks mocht overdragen aan een forensisch onderzoeksinstituut in de Koreaanse hoofdstad Seoel, wegens regels die zijn opgesteld in de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Volgens de AVG beschikken landen buiten Europa niet over een ‘passend beschermingsniveau’. Alleen landen waar Europa een verdrag mee heeft, mogen genetisch materiaal van Nederland ontvangen.
Lees ook: "Privacywetgeving belemmert zoeken naar vermiste Nederlandse militairen"
Strikte regels
We vroegen aan de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) of Abu Dhabi op de lijst staat met landen waar genetisch materiaal naartoe mag volgens de AVG-richtlijnen. Dat blijkt niet zo te zijn, bevestigt woordvoerder Caspar Itz: “Het lijkt hier te gaan om de verwerking van gezondheidsgegevens. Voor doorgifte van persoonsgegevens aan een land buiten de EU/EER gelden extra strikte regels. Als een land niet een passend beschermingsniveau heeft (zoals in het geval van Abu Dhabi) is doorgifte niet toegestaan, tenzij speciale waarborgen zijn getroffen om de privacy toch afdoende te beschermen. Betrokkenen moeten hierover vooraf worden geïnformeerd.”
De Autoriteit Persoonsgegevens gaat daarom vragen aan VWS en Saltro (Het Utrechtse lab dat een samenwerking heeft met het onderzoeksbedrijf in Abu Dhabi) welke waarborgen zijn getroffen en hoe zij de privacy van de betrokkenen geregeld hebben. Itz: “Gezondheidsgegevens zijn bijzondere persoonsgegevens die extra moeten worden beschermd, omdat het om gevoelige informatie gaat. Als je een gezondheidsonderzoek laat uitvoeren, dan moet je er blind op kunnen vertrouwen dat er zorgvuldig wordt omgesprongen met die medische gegevens.”
Door Lilit Martirosova
Eerder dit jaar zagen we in de Zembla-uitzending ‘De vergeten oorlog’ hoe familieleden van vijf vermiste Nederlandse soldaten die meevochten tijdens de Korea-oorlog (1950-1953), nog steeds op zoek zijn naar antwoorden rondom de vermissing van hun dierbaren. De familieleden stonden wangslijm af voor DNA-onderzoek in Zuid-Korea omdat daar steeds meer stoffelijke resten worden teruggevonden, maar hoorden daar een jaar lang niets meer over terug.
Uit ons onderzoek bleek dat Nederland het biologisch materiaal van deze mensen niet rechtstreeks mocht overdragen aan een forensisch onderzoeksinstituut in de Koreaanse hoofdstad Seoel, wegens regels die zijn opgesteld in de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Volgens de AVG beschikken landen buiten Europa niet over een ‘passend beschermingsniveau’. Alleen landen waar Europa een verdrag mee heeft, mogen genetisch materiaal van Nederland ontvangen.
Lees ook: "Privacywetgeving belemmert zoeken naar vermiste Nederlandse militairen"
Strikte regels
We vroegen aan de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) of Abu Dhabi op de lijst staat met landen waar genetisch materiaal naartoe mag volgens de AVG-richtlijnen. Dat blijkt niet zo te zijn, bevestigt woordvoerder Caspar Itz: “Het lijkt hier te gaan om de verwerking van gezondheidsgegevens. Voor doorgifte van persoonsgegevens aan een land buiten de EU/EER gelden extra strikte regels. Als een land niet een passend beschermingsniveau heeft (zoals in het geval van Abu Dhabi) is doorgifte niet toegestaan, tenzij speciale waarborgen zijn getroffen om de privacy toch afdoende te beschermen. Betrokkenen moeten hierover vooraf worden geïnformeerd.”
De Autoriteit Persoonsgegevens gaat daarom vragen aan VWS en Saltro (Het Utrechtse lab dat een samenwerking heeft met het onderzoeksbedrijf in Abu Dhabi) welke waarborgen zijn getroffen en hoe zij de privacy van de betrokkenen geregeld hebben. Itz: “Gezondheidsgegevens zijn bijzondere persoonsgegevens die extra moeten worden beschermd, omdat het om gevoelige informatie gaat. Als je een gezondheidsonderzoek laat uitvoeren, dan moet je er blind op kunnen vertrouwen dat er zorgvuldig wordt omgesprongen met die medische gegevens.”
Door Lilit Martirosova
Praat mee
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.