Patstelling pluimveesector en overheid over vaccinatie vogelgriep

De proef waarbij vaccins tegen vogelgriep in de praktijk worden getest bij meerdere pluimveebedrijven, is onzeker door een patstelling tussen minister Piet Adema van LNV en de LTO-vakgroep Pluimveehouderij. Dat blijkt uit gesprekken die Zembla met beide partijen voerde. Pluimveehouders vrezen volgens de LTO dat de consument geen trek heeft in eieren van gevaccineerde kippen. Daarom eist de belangenbehartiger dat de overheid garant staat voor eventuele economische schade die boeren oplopen die deelnemen aan de proef. Minister Adema is daarover duidelijk: “We komen niet met een garantieregeling”, zegt hij in Zembla. Kees de Jong, voorzitter van de LTO-vakgroep Pluimveehouderij: “Dan vind je geen pluimveehouder die in de proef wil stappen.”

Sinds oktober 2021 zijn er in Nederland ruim vijf miljoen dieren vernietigd als gevolg van de vogelgriepuitbraak. Nog eens één miljoen vogels zijn preventief geruimd. Het kabinet en de pluimveehouders verwachten veel van een aankomend vaccin dat moet voorkomen dat dieren ziek worden en elkaar kunnen besmetten.

Onlangs maakte de Universiteit Wageningen, na maandenlang testen, bekend dat er twee vaccins zijn die beschermen tegen de ziekte als ook tegen de verspreiding van het virus.

Om zeker te weten dat de vaccins op grote schaal ingezet kunnen worden, moeten er nu praktijktests worden uitgevoerd bij meerdere pluimveebedrijven. Daarvoor zijn er bedrijven nodig die vrijwillig mee willen doen aan de proef. Uit onderzoek van Zembla blijkt dat daarover onrust is in de sector.

Het gaat om pluimveehouders met leghennen die eieren produceren. Pluimveehouders vrezen dat andere landen hun eieren niet meer willen afnemen als ze van gevaccineerde kippen komen.

“De voorlopers zouden dan gestraft worden omdat ze hun product niet meer kwijt kunnen. Dat is een situatie die we te allen tijde moeten voorkomen”, zegt LTO-voorman De Jong in Zembla.

De LTO wil dat de overheid de schade van de deelnemers aan de praktijkproef compenseert als blijkt dat hun eieren niet worden afgenomen. Minister Adema zegt dat die garantstelling er niet gaat komen. Adema hoopt het met gesprekken op te lossen. “Het is belangrijk dat we met de boeren, de overheid en de marktpartijen om de tafel gaan zitten om dit goed met elkaar te regelen en ervoor te zorgen dat de marktpartijen de dieren wel gaan afnemen. Ik doe een klemmend beroep op de marktpartijen om dat gewoon te doen, want het kan, het is getest en veilig”, aldus Adema. De Jong waarschuwt dat als het om forse financiële schade voor boeren gaat “het aan de voorkant moet worden opgelost. Anders dan vind je geen pluimveehouder die in de proef wil stappen.”

In de Zembla-uitzending ‘De onhoudbare vogelgriep’ blijkt de geldkwestie niet het enige probleem te zijn dat moet worden opgelost voordat de Nederlandse pluimveestapel gevaccineerd kan worden: er zijn veel te weinig dierenartsen om toezicht te houden op het vaccinatieproces, terwijl dat wel verplicht is volgens Europese regelgeving. Sjaak de Wit, hoogleraar Pluimveegezondheid aan de Universiteit van Utrecht, verwacht niet dat ons land aan die eis kan voldoen: “In Nederland zou dat neerkomen op tienduizenden bedrijfsbezoeken per jaar door NVWA-dierenartsen. Die aantallen zijn er niet.”

Minister Adema zegt daarover in Zembla: “We kennen het probleem. En daar willen we ook echt mee aan de slag. Maar we hebben nog niet een concrete oplossing. Daarvoor gaan we in gesprek met de veeartsen, met de sector en Europa.”

Los van de problemen rond de vaccinatie van de Nederlandse pluimveestapel, tempert viroloog Nancy Beerens van de Wageningen Universiteit de verwachtingen over de effectiviteit van het vaccin. Beerens heeft de afgelopen maanden de vaccins getest. “Er kan een nieuw type virus ontstaan, doordat er een nieuwe mutatie optreedt van een ander virus. En dan zal dat vaccin helemaal niet werken. Dus dat is een risico,” aldus Beerens.

Kijk de eerste beelden van ‘De onhoudbare vogelgriep':