Oude bomen moet je niet verplanten – deel 2

In IJlst in Friesland is woonvoorziening Nij Ylostins een begrip. In de jaren 70 is het gebouwd voor de ouderen van het stadje. Daar ga je wonen, als het thuis niet meer gaat. Zo blijven de ouderen onderdeel uitmaken van de gemeenschap. Het is geen verzorgingshuis, want de ouderen wonen zelfstandig. Omdat het pand volgens woningbouwvereniging Elkien niet toekomstbestendig is, wil Elkien het pand over een aantal jaar slopen, dat is bekend.

Maar in maart krijgen de ouderen te horen dat het pand volgend jaar al tegen de vlakte gaat. Twee jaar eerder dan ze verteld is. Er breekt paniek uit onder de ouderen, want de woningbouwvereniging vertelt ook, dat het nog onzeker is of er nieuwbouw komt op dezelfde plek, wanneer en hoe dat er uit gaat zien. Iedereen weet dat er in IJlst niet zomaar ergens plek is voor 40 ouderen. Het betekent dat ze het stadje, waar sommigen al hun hele leven wonen, moeten verlaten. Mevrouw van Slooten (80): “Verschrikkelijk. Het heeft me zo’n pijn gedaan! En ’s nachts niet slapen, nee ik heb hele rare weken gehad!”

De groep ouderen valt uit elkaar
Het besluit om te slopen houdt ook in dat de ouderen als groep uit elkaar zullen vallen. Terwijl ze een kleine, hechte gemeenschap met elkaar vormen. Zo is Nij Ylostins destijds door de architecten ook bedacht. Het is één van de 64 gebouwen in Nederland met het predicaat: Experimentele Woningbouw. Het ontwerp uit de jaren 70 heeft een open uitstraling. De binnenkant is zo vormgegeven dat er geen lange rechte gangen zijn, zoals in veel bejaarden- en verzorgingshuizen uit die tijd. De woningen verspringen waardoor er zithoekjes ontstaan en de gangen een ontmoetingsplek zijn voor de mensen die er wonen. Zo is het bedacht en zo werkt het tot vandaag de dag. Hedendaagse architecten vinden het daarom een bijzonder pand en pleiten voor het behoud van het gebouw.

Het concept van Nij Ylostins is heel eigentijds. Onlangs riepen zorginstellingen, woningcorporaties en ouderenbonden in de Tweede Kamer op tot het creëren van meer woonvoorzieningen waar ouderen zelfstandig wonen, maar ook met elkaar dingen kunnen doen. Met zorg in de buurt, maar geen zorginstelling. Hier is onder ouderen behoefte aan, blijkt uit verschillende onderzoeken. Er is een gat in de ouderenzorg ontstaan sinds verzorgingshuizen afgeschaft zijn en ouderen zo lang mogelijk thuis moeten blijven wonen. Ouderen thuis vallen vaker, komen op de eerste hulp terecht en ook eenzaamheid is een groeiend probleem. Het ministerie van VWS heeft de campagne “een tegen eenzaamheid” gelanceerd. Gezamenlijk wonen kan een uitkomst bieden tegen dit soort problemen.

Ouderen en bewoners komen in actie
In IJlst komen de ouderen met de bewoners van het stadje in actie tegen het besluit van de woningbouwvereniging. Ze zijn geïnspireerd geraakt door de 100-jarige mevrouw Piël uit: Oude bomen moet je niet verplanten, deel 1. In deze ZEMBLA zien we hoe zij zich verzet, als ze gedwongen moet verhuizen vanwege de sloop van háár verzorgingshuis.

Kijk hier het verhaal van mevrouw Piël uit Deel 1

Om de sloop tegen te houden wordt er ook een monumentenstatus aangevraagd voor het pand. Als dat gehonoreerd wordt, ontstaat er een nieuwe impasse, want de woningbouw wil het pand slopen en zegt geen plannen klaar te hebben liggen, voor het geval het een monument wordt.

ZEMBLA volgde de maandenlange strijd in IJlst en onderzoekt waarom dit huis gesloopt dreigt te worden.

ZEMBLA - Oude bomen moet je niet verplanten, Deel II - donderdag 21 november - 21.10 uur bij BNNVARA op NPO2

Samenstelling: Nicolien Herblot
Eindredactie: Manon Blaas