Onafhankelijke onderzoeksjournalistiek
Oproep aan ministers: 'Regie rondom distributie beschermingsmiddelen moet strakker'
20-03-2020
• leestijd 4 minuten
•
76 keer bekeken
• 
Persoonlijke beschermingsmiddelen zijn hard nodig om de zorgmedewerkers te beschermen die betrokken zijn bij het behandelen van Covid-19 patiënten. Deze beschermingsmiddelen zijn door de toegenomen vraag en haperende productie en distributie wereldwijd het nieuwe goud. Landen vechten elkaar de tent uit, ladingen komen niet aan in ziekenhuizen en prijzen schieten de lucht in. Hoofd Medische Microbiologie van Radboudumc Heiman Wertheim doet een oproep aan ministers Hugo de Jonge (Volksgezondheid) en Martin van Rijn (Medische Zorg), om de distributie van beschermingsmateriaal zo strak mogelijk te organiseren: “Het moet nu militaristisch worden aangestuurd.”
Heiman Wertheim is hoofd Medisch Microbiologie aan het Radboud Universitair Medisch Centrum, waar de situatie rondom Covid-19 te overzien is en rust heerst. “We hebben nu totaal 32 patiënten opgenomen, waarvan acht patiënten op de intensive care en een hele reeks verdachte gevallen die zijn getest op dit virus”, zegt Wertheim, “maar dit kan nog fors toenemen de komende weken.”
Waar hij zich nu vooral zorgen om maakt - net als veel anderen - is beschermingsmateriaal. “We hebben bijvoorbeeld voor minder dan een week voorraad aan FFP2 maskers (maskers die beschermen tegen coronavirussen, red.) die nodig zijn bij zeer intensieve zorg rondom zo’n patiënt, zoals aan de beademing leggen.” Maar ook de voorraden van chirurgische mondneusmaskers, die gebruikt worden bij minder intensieve zorg van Covid-19 patiënten, slinken snel.
Waar hij zich nu vooral zorgen om maakt - net als veel anderen - is beschermingsmateriaal. “We hebben bijvoorbeeld voor minder dan een week voorraad aan FFP2 maskers (maskers die beschermen tegen coronavirussen, red.) die nodig zijn bij zeer intensieve zorg rondom zo’n patiënt, zoals aan de beademing leggen.” Maar ook de voorraden van chirurgische mondneusmaskers, die gebruikt worden bij minder intensieve zorg van Covid-19 patiënten, slinken snel.
Kapers
Het ziekenhuis doet zijn best om de voorraad aan te vullen, maar Radboudumc kan moeilijk opboksen tegen alle andere grote landen en partijen die op de internationale markt nu op dezelfde materialen jagen. Het gaat bijvoorbeeld om mondmaskers, schorten, thermometers en desinfecterende UV-lampen. Prijzen schieten de lucht in. “Voor zo’n UV-lamp betaalden we eerst 1.500 euro, nu kregen we een offerte binnen voor 10.000 euro”, zegt Wertheim, “het is echt een speculatieve markt geworden nu.”
Ook voormalig minister Bruno Bruins (Medische Zorg) liet eergisteravond tijdens het Kamerdebat weten dat het echt een gevecht is: “Er zijn een hele hoop andere kapers op de kust, en partijen worden overboden door een ander land of tussenpersoon", aldus Bruins. “Beschermingsmiddelen worden gestolen, en moeten worden beveiligd en mensen worden bedreigd.”
Rommel
“Ladingen zijn inderdaad beloofd, maar komen niet door”, zegt Wertheim, “er zou bijvoorbeeld een vliegtuig van KLM uit China terugkomen met miljoenen maskers, maar die heb ik nooit meer gezien. Alles zou komen, uiteindelijk is niks meer gekomen. Mondjesmaat druppelt wat binnen.”
En wat er dan wel binnenkomt is dan ook regelmatig van slechte kwaliteit. “Er zit veel rommel tussen”, zegt Wertheim, “soms van die Chinese maskers, die zijn niet goed genoeg. We moeten betrouwbare maskers hebben.”
Ex-minister Bruins verklaarde eergisteren na aandringen van Jesse Klaver (GL) dat er een invorderingsbesluit voor mondmaskers in werking treedt. Bruins kan dan bij bedrijven en particulieren maskers opeisen voor gebruik in de zorg. “De vraag blijft of dat de maskers zijn die we echt nodig zijn”, aldus Wertheim, “maar alle beetjes helpen.”
Het ziekenhuis doet zijn best om de voorraad aan te vullen, maar Radboudumc kan moeilijk opboksen tegen alle andere grote landen en partijen die op de internationale markt nu op dezelfde materialen jagen. Het gaat bijvoorbeeld om mondmaskers, schorten, thermometers en desinfecterende UV-lampen. Prijzen schieten de lucht in. “Voor zo’n UV-lamp betaalden we eerst 1.500 euro, nu kregen we een offerte binnen voor 10.000 euro”, zegt Wertheim, “het is echt een speculatieve markt geworden nu.”
Ook voormalig minister Bruno Bruins (Medische Zorg) liet eergisteravond tijdens het Kamerdebat weten dat het echt een gevecht is: “Er zijn een hele hoop andere kapers op de kust, en partijen worden overboden door een ander land of tussenpersoon", aldus Bruins. “Beschermingsmiddelen worden gestolen, en moeten worden beveiligd en mensen worden bedreigd.”
Rommel
“Ladingen zijn inderdaad beloofd, maar komen niet door”, zegt Wertheim, “er zou bijvoorbeeld een vliegtuig van KLM uit China terugkomen met miljoenen maskers, maar die heb ik nooit meer gezien. Alles zou komen, uiteindelijk is niks meer gekomen. Mondjesmaat druppelt wat binnen.”
En wat er dan wel binnenkomt is dan ook regelmatig van slechte kwaliteit. “Er zit veel rommel tussen”, zegt Wertheim, “soms van die Chinese maskers, die zijn niet goed genoeg. We moeten betrouwbare maskers hebben.”
Ex-minister Bruins verklaarde eergisteren na aandringen van Jesse Klaver (GL) dat er een invorderingsbesluit voor mondmaskers in werking treedt. Bruins kan dan bij bedrijven en particulieren maskers opeisen voor gebruik in de zorg. “De vraag blijft of dat de maskers zijn die we echt nodig zijn”, aldus Wertheim, “maar alle beetjes helpen.”
Oproep
Wertheim stelt dat er vanuit het ministerie ook een duidelijke opdracht moet komen om de inkoop en distributie van beschermingsmiddelen in Nederland te centraliseren met strakke lijnen en goede communicatie. “We moeten weten waar we aan toe zijn opdat we goed kunnen anticiperen en maatregelen treffen om medewerkers te beschermen”, legt Wertheim uit.
Ook moeten we volgens Wertheim weer op eigen bodem deze middelen produceren, zodat Nederland niet afhankelijk blijft van internationale leveranciers. “Het moge duidelijk zijn dat marktwerking in de zorg niet werkt” ,aldus Wertheim. “We zijn nu vele malen duurder uit door goedkoop in Azië te produceren. Goedkoop is tijdens deze pandemie uiteindelijk ‘onbetaalbaarkoop’ gebleken.”
“Beschermingsmateriaal moet dan op een eerlijke manier en tijdig worden uitgedeeld aan diegenen in nood”, gaat Wertheim verder, “en ziekenhuizen met veel voorraad en weinig patiënten moeten dat afstaan. Daar wordt nu wel al aan gewerkt, maar de organisatie eromheen mag van mij strakker en meer militaristisch worden aangestuurd.”
“Het is te rumoerig, je hebt nu verschillende zorgtakken en -regio’s, en de ziekenhuizen, alles gaat door elkaar”, zegt Wertheim, “en iedereen praat wel met elkaar en doet z’n best en er gaat een hoop goed, maar het is te afhankelijk van personen. Er moet meer centrale regie komen.”
Opdracht
Wie moet dit dan precies doen, het ministerie zelf? “Nee, het ministerie moet opdracht geven aan een partij die dat goed kan en die namens de verschillende partijen kan handelen”, zegt Wertheim, “dus ik zou het onafhankelijk van het ministerie doen, maar het moet een organisatie zijn met daadkracht en mandaat. En het moet verzekerd worden dat het materiaal een minimum kwaliteit heeft, en voorkomen worden dat beunhazen op de markt komen die grof geld willen verdienen aan deze crisis.”
Wertheim stelt dat er vanuit het ministerie ook een duidelijke opdracht moet komen om de inkoop en distributie van beschermingsmiddelen in Nederland te centraliseren met strakke lijnen en goede communicatie. “We moeten weten waar we aan toe zijn opdat we goed kunnen anticiperen en maatregelen treffen om medewerkers te beschermen”, legt Wertheim uit.
Ook moeten we volgens Wertheim weer op eigen bodem deze middelen produceren, zodat Nederland niet afhankelijk blijft van internationale leveranciers. “Het moge duidelijk zijn dat marktwerking in de zorg niet werkt” ,aldus Wertheim. “We zijn nu vele malen duurder uit door goedkoop in Azië te produceren. Goedkoop is tijdens deze pandemie uiteindelijk ‘onbetaalbaarkoop’ gebleken.”
“Beschermingsmateriaal moet dan op een eerlijke manier en tijdig worden uitgedeeld aan diegenen in nood”, gaat Wertheim verder, “en ziekenhuizen met veel voorraad en weinig patiënten moeten dat afstaan. Daar wordt nu wel al aan gewerkt, maar de organisatie eromheen mag van mij strakker en meer militaristisch worden aangestuurd.”
“Het is te rumoerig, je hebt nu verschillende zorgtakken en -regio’s, en de ziekenhuizen, alles gaat door elkaar”, zegt Wertheim, “en iedereen praat wel met elkaar en doet z’n best en er gaat een hoop goed, maar het is te afhankelijk van personen. Er moet meer centrale regie komen.”
Opdracht
Wie moet dit dan precies doen, het ministerie zelf? “Nee, het ministerie moet opdracht geven aan een partij die dat goed kan en die namens de verschillende partijen kan handelen”, zegt Wertheim, “dus ik zou het onafhankelijk van het ministerie doen, maar het moet een organisatie zijn met daadkracht en mandaat. En het moet verzekerd worden dat het materiaal een minimum kwaliteit heeft, en voorkomen worden dat beunhazen op de markt komen die grof geld willen verdienen aan deze crisis.”
Praat mee
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.