Opnieuw schokkende beelden van brute mishandeling kalfjes

Tijdens het transport van piepjonge kalfjes van Ierland naar Nederland zijn met verborgen camera opnieuw zeer ernstige misstanden vastgelegd. De slechts enkele weken oude dieren worden geschopt en met roeispanen geslagen. Ook is te zien hoe ze aan hun staart, oren en benen worden voortgesleept. Bovendien blijkt dat de kalfjes meer dan dertig uur geen melk kunnen drinken. Daarmee worden de Europese regels rondom diertransport overtreden. Zembla kreeg beelden in handen die dierenwelzijnsorganistatie Eyes on Animals maakte samen met Franse en Ierse collega’s.

Het Nederlandse Eyes on Animals, het Ierse Ethical Farming Ireland en het Franse L214 onderzochten en filmden in maart dit jaar een kalverentransport van het begin in Ierland tot het einde in Nederland. Voor het eerst legden ze het vervoer van vertrek tot eindbestemming vast. Aan hand van hun onderzoek heeft Zembla de reis gereconstrueerd. Het is een van de honderden kalverentransporten die jaarlijks van Ierland via Cherbourg in Frankrijk naar Nederland plaatsvindt. Nederland is de grootste producent van kalfsvlees in Europa en importeert daarvoor jaarlijks honderdduizenden kalveren uit het buitenland.

Uit het onderzoek blijkt dat de kalveren tijdens het transport van Ierland naar Frankrijk meer dan dertig uur geen melk te drinken krijgen, terwijl ze volgens de EU-afspraken minstens iedere negen uur moeten drinken. Het gaat om hele jonge dieren, ongespeende kalfjes van 15 tot 33 dagen oud, die voor hun ontwikkeling volledig afhankelijk van melk zijn en een sterke zuigbehoefte hebben. “In natuurlijke omstandigheden drinken ze iedere drie uur,” zegt directeur van dierenwelzijnsorganisatie Eyes on Animals Lesley Moffat.

De Europese regels die gelden voor het beschermen van dieren tijdens het vervoer zijn volstrekt helder: naast afspraken over verplichte voeder- en drinktijden is het verboden om dieren te slaan of te schoppen, of ze aan staart, oren of benen voort te slepen. Maar op het beeldmateriaal is te zien dat ook deze regels bij de verzamelpunten in het Franse Cherbourg aan de laars worden gelapt. Het zijn flagrante schendingen van de Europese regels voor het transport van dieren.

Inmiddels demissionair minister van Landbouw (LNV) Piet Adema laat in een reactie weten de beelden “afschuwelijk” te vinden. Hij geeft aan dat hij in Europees verband aandringt op een verbod op transporten die langer dan acht uur duren omdat die “onwenselijk” zijn. Tot die tijd kan Nederland volgens de minister “helaas” geen verbod of beperking instellen op het lange transport van kalveren vanuit Ierland naar Nederland, vanwege de regels rondom vrij verkeer in de Europese Unie.

De Tweede Kamerfractie van de Partij voor de Dieren is sceptisch over de inzet van de minister. “We horen nu al vijf kabinetten lang dat Nederland de duur van diertransporten wil beperken tot maximaal acht uur. Maar er gebeurt nog altijd niets. Er wordt gewoon niet doorgepakt,” aldus de PvdD-fractie.

Eyes on Animals kaartte de overtreding van de voedertijden voor ongespeende kalveren in 2020 al aan bij de Europese Commissie. “Het probleem is dat de EU zelf geen handhavende bevoegdheden heeft. Het is aan de lidstaten om de EU-wetgeving te handhaven,” zegt directeur Moffat. In dit geval zou de Ierse overheid erop moeten toezien dat de regels worden nageleefd, omdat de verantwoordelijkheid daartoe bij het land van vertrek ligt. Volgens Moffat zijn de belangen van Ierland in de kalverenindustrie zo groot, dat “handhavers te geïntimideerd zijn” om deze regels te handhaven: “Dat zou het einde betekenen van de export van ongespeende kalveren uit Ierland.”

Omdat een koe pas melk geeft na de bevalling, moeten er eerst kalfjes geboren worden. Ierland telt veel melkveehouderijen en zit daardoor met een overschot aan kalfjes. Veel van die kalveren worden naar het Europese vasteland geëxporteerd, jaarlijks zo’n 150 duizend. De meesten gaan naar Nederland. Tot half juni dit jaar zij er al 100.212 Ierse kalveren naar Nederland geëxporteerd.

De instantie die in Nederland de regels voor diertransporten moet handhaven is de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, de NVWA. Die zegt desgevraagd dat de “verantwoordelijkheid voor het waarborgen van de transportwaardigheid van de kalveren” bij het land van vertrek ligt.

De NVWA is pas verantwoordelijk zodra het transport de grens passeert. De NVWA voegt eraan toe dat steekproefsgewijs kalverentransporten uit Ierland te controleren, en dat “uit inspecties van kalverentransporten vanuit Ierland is gebleken dat de geconstateerde overtredingen met name betrekking hebben op de drinkwatersystemen.” Volgens de NVWA worden “gebreken en overtredingen” gemeld aan het land van herkomst.

Eyes on Animals houdt kalfsvleesproducent VanDrie Group verantwoordelijk voor wat er tijdens de transporten gebeurt. Lesley Moffat: “Zij creëren de vraag.” De meeste kalveren die in Nederland terechtkomen, worden na zes tot negen maanden geslacht door de VanDrie Group om vervolgens als kalfsvlees weer te worden geëxporteerd.

De VanDrie Group laat desgevraagd weten de overtredingen en misstanden te veroordelen en tegenover de Ierse autoriteiten hun zorgen hebben geuit. Over de mishandelingen op de verzamelplaatsen in Frankrijk zegt het bedrijf “audits” te hebben laten uitvoeren door een “specialist op het gebied van diergedrag en dierenwelzijn”, en dat de “bevindingen en adviezen uit deze audits” met de betreffende rustplaatsen zijn gedeeld.

Ondanks de jaarlijks terugkerende misstanden blijft de VanDrie Group kalveren uit Ierland importeren. Dat heeft te maken met het verminderde aanbod van kalveren vanuit Nederland zelf. “Het aanbod vanuit Ierland valt samen met een lager aanbod vanuit Nederland,” aldus de woordvoerder van het bedrijf. Ook ziet de VanDrie Group “geen aanleiding om aan te nemen dat het transport vanuit Ierland een negatieve impact heeft op diergezondheid.” Volgens de kalfsvleesproducent zijn Ierse kalveren relatief gezonder dan “andere kalveren”.