Opnieuw beelden van varkens met hittestress bij slachterij Vion

Zembla heeft opnieuw videobeelden gekregen van stilstaande vrachtwagens vol oververhitte varkens. Dierenwelzijnsorganisatie Eyes on Animals filmde de varkens gisteren, woensdagmiddag 10 augustus, bij de slachterij van Vion in Boxtel. De vrachtwagens stonden in de volle zon. Het was zeker 33 graden.

Nog geen drie weken geleden filmde Eyes on Animals ook al beelden van vrachtwagens vol met varkens met hittestress. Madelaine Looije van Eyes on Animals was gisteren bij Vion in Boxtel: “We zagen opnieuw twee vrachtwagens met varkens buiten het terrein van Vion in de zon. In één van de vrachtwagens verkeerden de varkens echt in nood”, vertelt ze aan Zembla. “Ik vroeg de chauffeur om te gaan rijden voor verkoeling, maar dat deed hij niet. Het was moeilijk communiceren omdat hij geen Nederlands sprak.”

Dierenarts Kees Scheepens heeft de beelden van Eyes on Animals gezien en zegt dat je op de video’s meteen ziet dat deze varkens aan hittestress leiden: “Een varken kan niet zweten en kan daarom niet zoals de mens via zweet de hitte kwijtraken. Een varken zou nog via uitstraling warmte kwijt kunnen raken, maar met al die varkens eromheen lukt dat niet. De laatste optie om hitte kwijt te raken is via luchtstroming. Dat kan als een vrachtwagen rijdt. Maar niet als de wagen stilstaat. Dan gaan varkens vrijwel meteen over in hittestress.”

Looije vertelt dat ze zelf de slachterij Vion heeft gebeld: “Aan de telefoon gaven ze direct aan dat deze vrachtwagens niet buiten het terrein stil mogen staan. Maar waarom ben ik degene die dat moet constateren?”

Vion laat ons in een reactie weten dat ze niet willen dat vrachtwagens buiten het terrein stilstaan: “Dan loopt de temperatuur al snel te hoog op en in ons protocol staat dat het niet mag. We hebben daarover ook veel contact met de chauffeurs en vragen hen om te blijven rijden, zodat er wind door de wagen komt en de dieren verkoeling krijgen.”

Eyes on Animals constateert dat er na hun melding inderdaad contact is geweest met de chauffeur: “Maar hij was gewoon om de hoek gereden, en stond ergens anders geparkeerd.” vertelt Looije. Uiteindelijk mocht de wagen het terrein bij Vion op, en stond de wagen onder de overkapping. Toen had de wagen al minstens 45 minuten in de volle zon gestaan.

Een slachterij moet op het terrein een geschikte wachtruimte hebben tijdens periodes van extreme temperaturen. De wachtruimte moet voldoende luchtcirculatie hebben en mag niet schadelijk zijn voor dieren. Vion in Boxtel heeft negen van dit soort wachtruimtes op het terrein. Maar als deze wachtruimtes vol staan, wachten vrachtwagens soms buiten het terrein. Dat lijkt woensdag het geval te zijn geweest.

Vion heeft de beelden van Eyes on Animals gezien en concludeert dat er inderdaad wagens buiten het terrein hebben stilgestaan. “Wij nemen de kritiek serieus en zoeken contact met Eyes on Animals om te kijken welke extra maatregelen wij kunnen treffen zodat we dit soort situaties kunnen voorkomen.”

Het is niet de eerste keer dat Eyes on Animals vrachtwagens vol met varkens in hittestress aantreft buiten het terrein van Vion. Drie weken geleden maakte de organisatie ook al beelden van vrachtwagens vol met ernstig oververhitte varkens.

Eyes on Animals heeft daarom vorige week een handhavingsverzoek ingediend bij het ministerie van Landbouw: “De NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) moet ingrijpen als er bij Vion weer hele lange wachttijden zijn. De regels zijn dat er zo snel mogelijk moet worden gelost. Dat is bij Vion niet het geval. Ze voeren te veel dieren aan die ze niet snel genoeg kunnen verwerken.”

Volgens Eyes on Animals liep de wachttijd woensdag bij Vion op tot wel twee uur. De woordvoerder van Vion geeft aan Zembla aan dat dat haar ‘sterk’ lijkt. De wachttijden in de wachtruimte zijn volgens haar normaal gesproken een half uur tot een uur. “De inspectie was gisteren de hele dag in Boxtel en heeft iedere wagen gecontroleerd. Ze hebben aan ons niet bekend gemaakt dat er iets niet in orde was.”

Zembla heeft de NVWA donderdagmiddag om een reactie gevraagd. De NVWA heeft de vragen op het moment van schrijven nog niet kunnen beantwoorden omdat de inspecteurs op pad waren. De beelden die Eyes on Animals drie weken geleden maakte van varkens met hittestress bij Vion heeft de NVWA als melding opgepakt.

De NVWA gaf toen aan dat het moeilijk is om op basis van beelden achteraf in te grijpen: We moeten dan kunnen aantonen waar de beelden zijn gemaakt, wanneer de beelden zijn gemaakt en waar de varkens vandaan komen. Wij raden daarom iedereen aan om meteen bij de NVWA een telefonische melding te maken als je denkt dat er sprake kan zijn van hittestress. Dan kunnen onze inspecteurs ter plaatse komen om te kijken wat er aan de hand is. We hebben extra capaciteit van inspecteurs ingezet, omdat dierenwelzijn bij ons voorop staat."

Waarom worden de dieren vervoerd als het warm is? Het 'vervoeren of laten vervoeren van dieren op zodanige wijze dat het de dieren waarschijnlijk letsel of onnodig lijden berokkent' is in Nederland verboden. Vervoer van dieren onder warme weersomstandigheden kan leiden tot hittestress en daarmee tot overtreding van dit verbod. In de praktijk blijkt dit een moeilijk te handhaven regel, want wanneer is het te warm?

Sinds 2 juli 2020 is er de daarom de beleidsregel Diertransport bij hoge temperaturen. Die bepaalt dat bij een buitentemperatuur van 35 graden of meer geen veetransporten plaats mogen vinden. 30 graden is de grens voor lange transporten. Een aangenomen motie van Kamerlid Leonie Vestering van Partij voor de Dieren vraagt om de maximale temperatuur voor diertransporten te verlagen naar dertig graden. Die beleidsregel is nog niet doorgevoerd.

Na de ophef die 19 juli ontstond toen Zembla berichtte over oververhitte varkens bij Vion, zijn wel maatregelen genomen, zegt de slachterij. Er is nu iedere ochtend om 8 uur  een intern overleg waarin de weersvoorspellingen worden bekeken: “Als het te warm wordt, boven de 33 graden, dan stoppen we eerder met de aanvoer. Vandaag en morgen stoppen we bijvoorbeeld om kwart voor drie.” Dat is iets wat Vion twee dagen eerder al moet regelen omdat boeren er ook op rekenen dat ze moeten laden

Gisteren lagen de weersvoorspellingen iets onder de 33 graden. Toen is wel de hele dag doorgewerkt. “Dat is misschien in de schaduw zo, maar In de zon loopt de temperatuur op tot ruim boven de 33 graden. Dat was gisteren ook het geval”, zegt Looije van Eyes on Animals. “Kwart voor drie stoppen met deze temperaturen, is alsnog veel te laat. Met deze temperaturen moet je geen dieren vervoeren. Dat rijden en lossen moet in de nacht gebeuren. Ze vergeten ook nog dat deze varkens zijn gefokt op heel veel vlees. De organen zijn klein, inclusief de longen, daardoor hebben ze nog sneller last van de hitte.”

Ook dierenarts en varkenshouder Kees Scheepens is zeer kritisch op de houding van Vion: “Vion claimt een hitteprotocol te volgen, maar de daad wordt niet bij het woord gevoegd.  Ze moeten de zaakjes op orde brengen en niet steeds denken dat ze hier mee weg komen.  Een regel zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat je moet blijven rijden totdat gelost kan worden op het slachthuis. Maar Vion doet niets en verschuilt zich achter een spokeswoman.”

Vion geeft aan alle kritiek serieus te nemen. Ze willen graag met Eyes on Animals om de tafel. Eyes on Animals zegt dat Vion inderdaad contact heeft opgenomen:  “We willen wel in gesprek, maar deze lange wachttijden zijn er al tien jaar. Er is tot nu toe geen structurele oplossing. Vion moet gewoon minder varkens gaan slachten.”