Onafhankelijke onderzoeksjournalistiek
Ooglaserklinieken waarschuwen niet voor ernstige zenuwpijn
21-12-2016
• leestijd 3 minuten
•
2767 keer bekeken
• 
“Voorlichting aan patiënten moet verbeteren”
De voorlichting aan patiënten die een ooglaserbehandeling overwegen, moet verbeterd worden. Dat zegt de voorzitter van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG), professor Peter Ringens in ZEMBLA. Klinieken waarschuwen patiënten nu niet dat er een kleine kans bestaat dat ze ernstige zenuwpijn ontwikkelen. ZEMBLA maakte met een verborgen camera opnamen op voorlichtingsbijeenkomsten in drie verschillende klinieken. Daar krijgen patiënten te horen dat zenuwpijn na een Lasik ooglaserbehandeling niet bestaat. Andere complicaties zoals droge ogen, slecht zicht, lichtkringen en schitteringen zouden vrijwel altijd overgaan. ZEMBLA sprak in Nederland twee mensen die ernstige zenuwpijn kregen. In Miami bezocht ZEMBLA optometrist Edward Boshnick die vanuit de hele wereld patiënten behandelt die kampen met ernstige pijnklachten na een ooglaserbehandeling.
Zenuwpijn
Zenuwpijn na een operatie is een bekend fenomeen, vergelijkbaar met fantoompijn, zegt David Borsook, een gerenommeerd pijnexpert verbonden aan Harvard University. Recent heeft hij een wetenschappelijk artikel gepubliceerd over neurologische pijn na laseroperaties. “Als het gaat om pijn als gevolg van Lasik, zien we een scenario dat vergelijkbaar is met andere vormen van chirurgie, waarbij een kans van 5 tot 30 procent bestaat dat patiënten zenuwpijn ontwikkelen. Ik zou het zelf niet laten doen en ik zou het mijn familieleden ook niet aanraden. De kennis die ik heb, maakt me er bang voor.”
Zenuwpijn na een operatie is een bekend fenomeen, vergelijkbaar met fantoompijn, zegt David Borsook, een gerenommeerd pijnexpert verbonden aan Harvard University. Recent heeft hij een wetenschappelijk artikel gepubliceerd over neurologische pijn na laseroperaties. “Als het gaat om pijn als gevolg van Lasik, zien we een scenario dat vergelijkbaar is met andere vormen van chirurgie, waarbij een kans van 5 tot 30 procent bestaat dat patiënten zenuwpijn ontwikkelen. Ik zou het zelf niet laten doen en ik zou het mijn familieleden ook niet aanraden. De kennis die ik heb, maakt me er bang voor.”
Landelijke database
Hoe vaak deze zenuwpijn na Lasik voorkomt is niet bekend, omdat er nooit onderzoek naar is gedaan. Er bestaat geen landelijke database waarin complicaties van ooglaserbehandelingen worden bijgehouden. Hoewel de toenmalige voorzitter van het Nederlands Gezelschap voor Refractiechirurgie (NGRC) al in 2008 in het VARA programma Kassa zei dat eraan gewerkt wordt, is die landelijke database er anno 2016 nog steeds niet.
Hoe vaak deze zenuwpijn na Lasik voorkomt is niet bekend, omdat er nooit onderzoek naar is gedaan. Er bestaat geen landelijke database waarin complicaties van ooglaserbehandelingen worden bijgehouden. Hoewel de toenmalige voorzitter van het Nederlands Gezelschap voor Refractiechirurgie (NGRC) al in 2008 in het VARA programma Kassa zei dat eraan gewerkt wordt, is die landelijke database er anno 2016 nog steeds niet.
Gesponsorde bijlage
Het NGRC verwijst naar een reviewstudie die zegt dat slechts 0,18 procent van de patiënten last krijgt van droge ogen. Maar die review is voor bijna de helft gebaseerd op een studie die patiënten maar één maand heeft gevolgd na hun behandeling. Bovendien is die studie verschenen in een commerciële bijlage van het Journal of Refractive Surgery, die is gesponsord door Optical Express, de grootste laserkliniek van het Verenigd Koninkrijk. Volgens het Cochrane Instituut, een groep onafhankelijke deskundigen die medische studies tegen het licht houden, is bij deze review niet duidelijk of een juiste analysemethode is toegepast. Bovendien is de selectie van gebruikte studies onduidelijk en de manier waarop in de bespreking uit individuele studies wordt geciteerd, lijkt op cherry picking. Volgens andere wetenschappelijke studies krijgt twintig tot vijfenvijftig procent van de patiënten last van droge ogen.
Het NGRC verwijst naar een reviewstudie die zegt dat slechts 0,18 procent van de patiënten last krijgt van droge ogen. Maar die review is voor bijna de helft gebaseerd op een studie die patiënten maar één maand heeft gevolgd na hun behandeling. Bovendien is die studie verschenen in een commerciële bijlage van het Journal of Refractive Surgery, die is gesponsord door Optical Express, de grootste laserkliniek van het Verenigd Koninkrijk. Volgens het Cochrane Instituut, een groep onafhankelijke deskundigen die medische studies tegen het licht houden, is bij deze review niet duidelijk of een juiste analysemethode is toegepast. Bovendien is de selectie van gebruikte studies onduidelijk en de manier waarop in de bespreking uit individuele studies wordt geciteerd, lijkt op cherry picking. Volgens andere wetenschappelijke studies krijgt twintig tot vijfenvijftig procent van de patiënten last van droge ogen.
Onderzoek
Al in 2008 heeft de Amerikaanse gezondheidsautoriteit FDA een serie hoorzittingen gehouden naar aanleiding van aanhoudende klachten over complicaties na Lasik ooglaserbehandelingen. Vervolgens heeft de FDA een onderzoek ingesteld naar de kwaliteit van leven na Lasik. Vorige maand zijn de resultaten gepubliceerd in het tijdschrift Jama Ophthomology . Vier op de tien patiënten krijgt na een laserbehandeling last van nieuwe problemen met hun zicht. Vier procent van alle patiënten heeft na een aantal maanden nog last van ‘zeer of uiterst hinderlijke/vervelende symptomen’.
Al in 2008 heeft de Amerikaanse gezondheidsautoriteit FDA een serie hoorzittingen gehouden naar aanleiding van aanhoudende klachten over complicaties na Lasik ooglaserbehandelingen. Vervolgens heeft de FDA een onderzoek ingesteld naar de kwaliteit van leven na Lasik. Vorige maand zijn de resultaten gepubliceerd in het tijdschrift Jama Ophthomology . Vier op de tien patiënten krijgt na een laserbehandeling last van nieuwe problemen met hun zicht. Vier procent van alle patiënten heeft na een aantal maanden nog last van ‘zeer of uiterst hinderlijke/vervelende symptomen’.
Nederland ‘niet meer up to date’
Volgens Peter Ringens is de voorlichting in Nederland ‘niet meer up to date’: “Dat vraagt echt naar meer onderzoek. Het vraagt ernaar dat we betere cijfers krijgen over de feitelijke situatie anno 2016.” Dat deze aanpassing mogelijk gevolgen heeft voor het aantal ooglaseroperaties, is daaraan wat Ringens betreft ondergeschikt: “Er zullen echt mensen zijn die zeggen, dan doen we het maar niet. Nou, jammer dan voor degene die er een zakelijk belang in heeft. Maar ik denk dat je dan wel tot een goede beslissing komt.”
Volgens Peter Ringens is de voorlichting in Nederland ‘niet meer up to date’: “Dat vraagt echt naar meer onderzoek. Het vraagt ernaar dat we betere cijfers krijgen over de feitelijke situatie anno 2016.” Dat deze aanpassing mogelijk gevolgen heeft voor het aantal ooglaseroperaties, is daaraan wat Ringens betreft ondergeschikt: “Er zullen echt mensen zijn die zeggen, dan doen we het maar niet. Nou, jammer dan voor degene die er een zakelijk belang in heeft. Maar ik denk dat je dan wel tot een goede beslissing komt.”
ZEMBLA - Met droge ogen, woensdag 21 december om 21.15 uur bij de VARA op NPO 2.
Samenstelling en regie: Ton van der Ham
Research: Suzan Borst
Eindredactie: Manon Blaas.
Research: Suzan Borst
Eindredactie: Manon Blaas.
Meer over:
met-droge-ogenPraat mee
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.