Onnodig doden door hitteberoerte bij hardloopevenementen

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het gebruik van een koelbad de effectiefste manier is om een hitteberoerte te behandelen. In de Verenigde Staten gebeurt dat al jaren, maar in Nederland worden die koelbaden niet gebruikt omdat een medisch protocol voor het gebruik van de baden nog steeds niet goedgekeurd is.

"Dat is naar moderne maatstaven eigenlijk niet meer verantwoord", zegt oud-inspecteur Menso Westouwen van Meeteren. Hopman stelt in de ZEMBLA-uitzending dat door de afwezigheid van koelbaden de afgelopen jaren onnodig slachtoffers zijn gevallen.

Bij een hitteberoerte ontstaat een oververhitting van het lichaam, waarbij de lichaamstemperatuur oploopt tot boven de 40 graden. Hierdoor ontstaat schade aan meerdere organen, waardoor patiënten kunnen overlijden. "De hitteberoerte staat in de top-3 van doodsoorzaken van overlijden tijdens het sporten en van overlijden tijdens trainingen van militairen", aldus professor Douglas Casa van de Universiteit van Connecticut, specialist in de behandeling van hitteberoertes.

Ondergedompeld in koud water
In 2014 overlijdt de 24-jarige Arthur Fonville aan een hitteberoerte na het lopen van de Dam tot Damloop. Twee jaar later sterft ook de 25-jarige Caroline Goedhart aan de gevolgen van een hitteberoerte, ook na het lopen van de Dam tot Damloop. In 2017 kwam een 23-jarige Duitser om bij de Venloop en in 2018 werd de hitte een 30-jarige man uit Baarn fataal tijdens de Eemmeerloop.

In de Verenigde Staten worden al jaren koelbaden gebruikt voor de behandeling van hitteberoertes bij hardloopevenementen. "Ik heb 294 hitteberoertes behandeld en ze hebben het allemaal overleefd", zegt Casa. "Tijdens de Road Race in Massachusetts hebben ze de afgelopen jaren 400 hitteberoertes van hardlopers meegemaakt. Al die mensen die een hitteberoerte hadden en ondergedompeld zijn in koud water hebben het overleefd."

Woud van zorgverleners
Sinds zijn zoon in 2014 omkwam bij de Dam tot Damloop strijdt Joost Fonville ervoor dat bij Nederlandse hardloopevenementen koelbaden worden geplaatst. Er is zelfs een werkgroep opgericht die zich hiermee bezighoudt. Ook professor Hopman, hardloop organisator Le Champion en het Rode Kruis zitten in die werkgroep. Tot nu toe zonder resultaat. Tot haar frustratie is het nu al twee jaar wachten op goedkeuring van een medisch protocol voor het gebruik van de baden.

Maria Hopman: "Ik vind dat je als organisatie verplicht bent om te zorgen dat je de zorg voor je deelnemers op orde hebt en daar hoort zo’n koelbad bij. (…) Toen wij met al die clubs dit gingen opstarten kwam ik erachter dat een woud van zorgverleners hierover gaat. Maar ik ben er nog steeds niet achter wie er nou echt over gaat."

Risico te groot
Zowel in 2014 als in 2016 vielen er dodelijke slachtoffers door hitteberoertes bij de Dam tot Damloop. "Ik vind dat deze organisatie een heel groot risico genomen heeft door in 2017 en 2018 die race weer te organiseren en te faciliteren zonder dat er sprake is geweest van goede opvang. Dit probleem had zich kunnen herhalen", zegt Jan Klein, emeritus-hoogleraar veiligheid in de zorg.

"Ik kan me de frustratie van ouders in dit verband wel voorstellen", reageert directeur Ron van der Jagt, directeur van organisator Le Champion. "Het kan niet zo zijn dat we wachten met een adequate aanpak tot er iets verschrikkelijks gebeurt. Dat is nooit de bedoeling." Op de vraag of hij dit jaar de Dam tot Damloop laat doorgaan als het weer vergelijkbaar is met de omstandigheden in 2014 en 2016 antwoordt hij: "Dan gaan we ons ernstig beraden. Daarvoor is het risico te groot. Elk geval is er één te veel."

De dood van een hardloopster