Onduidelijkheid over aantal slachtoffers ouderenmishandeling

Twintig jaar geleden werd voor het laatst onderzoek gedaan naar het aantal ouderen in Nederland dat slachtoffer was van al dan niet opzettelijke mishandeling: verbaal, fysiek of seksueel geweld, financieel misbruik en/of verwaarlozing door bekenden van wie zij afhankelijk zijn, zoals partners, familieleden of zorgprofessionals.

Bij de (schriftelijke/digitale) Gezondheidsmonitor Volwassenen 2012 (GGD’en, CBS en RIVM) werd gevraagd of men in de afgelopen vijf jaar slachtoffer was van huiselijk geweld. Van de 155.000 deelnemende 65-plussers bleek 0,5% slachtoffer waarbij het aannemelijk was dat het ouderenmishandeling betrof. Dit percentage is veel lager dan in het onderzoek van 20 jaar geleden, toen onderzoeker Comijs en haar collegae op basis van persoonlijke interviews bij 1797 ouderen thuis concludeerde dat 5,6% van de ouderen te maken heeft met ouderenmishandeling.

In 2014 verzamelde Movisie ruim 2400 gevallen van ouderenmishandeling die werden de geregistreerd bij de Steunpunten Huiselijk Geweld (SHG’s). Dit aantal is veel lager dan de naar schatting 200.000 slachtoffers gebaseerd op het eerder genoemde onderzoek van 20 jaar geleden. Bij de Steunpunten komen doorgaans de ernstigste gevallen in beeld waarbij de oudere zelf of diens betrokkenen (familie of professionals) in staat en bereid zijn te melden en/of hulp te zoeken. Het aantal meldingen stijgt sinds de eerste inventarisatie in 2010 ieder jaar. Dit betekent niet dat het aantal gevallen van ouderenmishandeling stijgt. Het laat
zien dat in meer gevallen de mishandeling wordt onderkend, gemeld, en er hulp wordt gezocht

Ouderenmishandeling is niet eenvoudig te onderzoeken. Het onderwerp is moeilijk bespreekbaar en slachtoffers zijn soms lastig bij een onderzoek te betrekken. Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) heeft, op verzoek van het ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), actuele kennis over de omvang en aard ervan in Nederland bijeengebracht in het rapport Ouderenmishandeling in Nederland (pdf).

Vormen van ouderenmishandeling
Lichamelijke mishandeling
Slaan, duwen, schoppen, gooien met voorwerpen of hardhandig beetpakken waardoor lichamelijk letsel wordt veroorzaakt. Ook bedreigen of letsel toebrengen met een steek- of vuurwapen vallen hieronder.

Psychische mishandeling
Herhaaldelijk uitschelden, kleineren, beledigen of structureel negeren of uitsluiten van de oudere, schending van privacy en bewegingsvrijheid. Bij uitsluiting kan men denken aan discrimineren op grond van een ziekte of verstandelijke beperking.

Financiële uitbuiting
Diefstal, veranderen van het testament, ongewenste bemoeienis met geldzaken, verduisteren van geld of goederen, vernielen van eigendommen, zonder toestemming verkopen van goederen, onbevoegd gebruik maken van iemands pinpas of creditcard.

Verwaarlozing
Zowel fysieke verwaarlozing, zoals het onthouden van voeding, lichamelijke verzorging of toegang tot medische zorg, als affectieve verwaarlozing, zoals geen aandacht geven aan de zorga?ankelijke oudere.

 
Verbale of fysieke grensoverschrijding, zoals ongewenste seksuele handelingen met of in het bijzijn van de oudere.
Bron: www.vooreenveiligthuis.nl/www.movisie.nl