Onderzoek legionella-uitbraak Schijndel richt zich op koeltorens en andere bronnen in buitenlucht

Zeker vijftien mensen uit Schijndel zijn sinds maandag besmet met legionella. Een patiënt is overleden. Het onderzoek naar de bron die de legionella verspreidt is nog in volle gang. De zoektocht concentreert zich met name op een bron in de buitenlucht, zoals koeltorens. Dat meldt GGD Hart voor Brabant.

De meest waarschijnlijke en bekende bronnen zijn inmiddels bemonsterd en afgesloten of gereinigd. Als voorbeeld noemt de GGD koeltorens en fonteinen. De GGD werkt in het onderzoek samen met het RIVM, artsen-microbiologen, de Omgevingsdienst en de Bronopsporingseenheid Legionella. De organisaties hebben intern opgeschaald om het hele weekend door te kunnen gaan met het brononderzoek.

De besmette personen komen bijna allemaal uit Schijndel en zijn tussen de 60 en 90 jaar oud. Vier van hen wonen in het Mgr. Bekkershuis en Servaeshof van Laverhof. De waterleidingen op beide locaties zijn volgens de GGD uitgebreid onderzocht en er is geen legionella aangetroffen. De andere patiënten hebben geen relatie met Laverhof volgend de GGD: “Op dit moment zijn er geen overeenkomsten gevonden tussen de patiënten behalve de wijk waar ze wonen. Dit maakt een bron in de openlucht ergens in de omgeving waarschijnlijk.”

Het duurt nog even voordat het onderzoek naar de genomen monsters klaar is, zegt de GGD. “Als het laboratorium het monster binnen heeft gekregen, gaat het op kweek. Na 7 tot 10 dagen kan de laborant definitief concluderen of er legionella groeit. Soms is er al na 3 dagen groei te zien.”

De oorzaak van eerdere uitbraken in dezelfde regio in 2017 en 2018 lag bij de afvalwaterzuiveringsinstallaties van vleesverwerker Vion en destructiebedrijf Rendac. Ook koeltorens zijn meermaals in het verleden aangewezen als verspreidingsbron van legionella. 

In 2006 leidde dat in Amsterdam tot een uitbraak waarbij 29 mensen ziek werden en twee mensen overleden. Sindsdien moeten nieuwe koeltorens door de eigenaar bij de overheid gemeld worden. Voor oude koeltorens geldt dat niet. 

Zembla onthulde in de uitzending ‘De jacht op legionella’ in 2018 dat ondanks de meldplicht er op dat moment slechts 700 koeltorens geregistreerd waren, terwijl er duizenden koeltorens in Nederland staan. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) waarschuwde in de uitzending voor de gevaren van legionellabesmetting door koeltorens. “Het risico is dat als er een besmetting is, je dagenlang aan het zoeken bent waar de koeltorens staan. En al die tijd heb je kans dat mensen ziek blijven worden, omdat je de bron niet kunt uitschakelen,” zei epidemioloog Petra Brandsema van het RIVM tegen Zembla. 

De GGD Hart voor Brabant heeft bevestigd dat er monsters zijn genomen bij de koeltorens. Op de vraag of alle koeltorens in de regio in kaart zijn gebracht en of er ook onderzoek gedaan wordt naar waterzuiveringsinstallaties, heeft de GGD nog geen antwoord gegeven. 

Kijk de uitzending 'Jacht op legionella':