De coronapandemie is zo goed als zeker begonnen op een dierenmarkt in de Chinese stad Wuhan. Een internationale groep onderzoekers, onder wie viroloog Marion Koopmans, concludeert dat. Hun artikel is dinsdag gepubliceerd in het belangrijke wetenschappelijke tijdschrift Science.
Eind 2019 dook in Wuhan een nieuwe, onbekende ziekte op. Tientallen mensen kregen last van zware longontsteking. Uit onderzoek bleek dat ze een nieuw coronavirus hadden opgelopen, dat de wetenschappelijke naam SARS-CoV-2 kreeg. Al vanaf het begin werd de dierenmarkt Huanan genoemd als de plek waar ze mogelijk besmet waren geraakt, en dus de mogelijke kiem van de epidemie. Ook andere plekken in en rond Wuhan zouden echter de bakermat kunnen zijn, zo werd een laboratorium genoemd als mogelijke bron.
Begin vorig jaar vertrok een team wetenschappers, onder wie Marion Koopmans, naar China om de herkomst van het virus te onderzoeken. Het WHO-team kwam niet tot een doorbraak, maar concludeerde wel dat het extreem onwaarschijnlijk is dat het virus uit een laboratorium in de Chinese stad Wuhan is gelekt.
Tijdens een persconferentie zei de WHO-baas Tedros Ghebreyesus dat deze conclusie ‘prematuur’ was en zei hij dat onderzoek naar een laboratoriumlek juist wel nodig is. Koopmans was behoorlijk geïrriteerd over de uitspraken van de WHO-directeur die in haar ogen zijn eigen onderzoeksteam keihard heeft laten vallen: “Wij ervoeren het als: we worden voor de bus gegooid”, zei Koopmans in de Zembla-uitzending ‘De belangenpandemie’.
De nieuwe studie is mede gebaseerd op het bezoek van het WHO-team aan Wuhan begin vorig jaar. De onderzoekers concluderen nu dat de Huanan-dierenmarkt "het vroege epicentrum van de pandemie" was. De eerste acht mensen bij wie het virus is aangetroffen, werkten allemaal aan de westelijke kant van de dierenmarkt. Daar werden zoogdieren verkocht.
De eerste 155 coronapatiënten woonden vrijwel allemaal rond de markt, en mensen die verderop in Wuhan woonden, hadden banden met de markt.
Ook op het marktterrein zelf zijn sporen van het coronavirus aangetroffen. Zo zaten virusdeeltjes op een kooi, twee karren, een waterafvoer en op een apparaat dat wordt gebruikt om veren te verwijderen.
Meerdere handelaren op de markt in Wuhan verkochten levende wilde dieren, zoals vossen, noordelijke varkensdassen en wasbeerhonden. Sommige mensen eten die dieren, maar ze worden ook gebruikt om hun bont. De dieren zijn "plausibele gastheren" van het coronavirus. Hoe de dieren zelf het virus hebben opgelopen, is volgens de onderzoekers niet duidelijk geworden.
"Hoe je de gegevens ook analyseert, het bewijs wijst naar de markt als het epicentrum, en meer in het bijzonder een hoek waar levende wilde dieren zijn verkocht", schrijft de viroloog van Erasmus MC in Rotterdam dinsdag op Twitter.
Kijk de uitzending 'De belangenpandemie':
Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.