Ombudsman: overheid is doorgeschoten bij invorderen van schulden

De Nationale Ombudsman, Alex Brenninkmeijer, stelt dat door de wijze van invorderen door de overheid er onvoldoende rekening wordt gehouden met het wettelijke minimumbedrag waar burgers van moeten kunnen leven. De Belastingdienst, het UWV, het CVZ, waterschappen en CJIB brengen mensen met schulden nog verder in de problemen door hun harde manier van innen.

Rapport Nationale Ombudsman
ZEMBLA beschikt over het rapport ‘ In het Krijt bij de Overheid ’ dat Brenninkmeijer over deze problematiek publiceert. De overheid gedraagt zich als een octopus, waarbij de ene arm niet weet wat de andere doet. ‘Er is geen hond die de regie voert,’ constateert Brenninkmeijer in de ZEMBLA-aflevering ‘De incasso-industrie’. Deze uitzending is donderdag 17 januari om 21.10 uur te zien bij de VARA op Nederland 2. Het rapport is na de uitzending op onze website te lezen.

Incasseren zonder overleg
De waterschappen Schieland en Delfland halen in een pilotproject sinds de zomer van 2012 bij wanbetalers het geld via de overheidsvordering van hun bankrekening. Tot 500 euro per maand mag zonder overleg met de schuldenaar geïncasseerd worden. De heer W. Hoogendam, manager Invordering, is erg te spreken over deze methode en noemt deze pilot zeer succesvol. ‘Na twee maanden is tachtig procent ervan binnen’, zegt hij. Het Waterschap hoeft bij deze overheidsvordering geen rekening te houden met de beslagvrije voet, het minimumbedrag om van te kunnen leven. De overheidsvordering wordt toegepast bij huishoudens die op basis van hun inkomen en vermogen niet voor kwijtschelding in aanmerking komen en niet hebben gereageerd op belastingaanslag, aanmaning, dwangbevel en deurwaarder. Brenninkmeijer noemt deze manier van invorderen ‘problematisch’.

Ook de boetes die de overheid mag opleggen bij het niet voldoen van de schulden vindt hij ‘buitenproportioneel’, waardoor mensen onnodig in de problemen komen. ‘De politiek moet serieus discussiëren of die boetes niet omlaag moeten’, zegt hij.    

Wettelijke taak van de gemeenten
Sinds juli 2012 is schuldhulpverlening een wettelijke taak van de gemeenten. Zodra de schuldenaar met behulp van een cursus zijn schulden in kaart heeft gebracht en de beslagvrije voet berekend is, gaat het dossier terug naar de gemeente. Schuldbemiddelaars sluiten vervolgens betalingsregelingen af met schuldeisers.

Kafka-achtige situaties
Bij het saneren van schulden raken gemeentelijke schuldhulpverleners regelmatig verzand in kafka-achtige situaties met andere overheden. In zijn rapport ‘In het krijt bij de overheid’ signaleert de Nationale Ombudsman dat ‘overheden niet altijd toereikende informatie verstrekken, niet snel en adequaat op verzoeken reageren en lastig bereikbaar zijn (bijvoorbeeld alleen via een algemeen 0900-nummer).’