Oma, mama en tante klopten de asbest uit opa’s overall

Floor Driessen werkt aan een rouwboek speciaal voor jongeren
Asbest. Het is niet bepaald een onderwerp waar Floor Driessen (26) uit Almelo nou zo graag over praat. Sterker nog, soms heeft ze het er liever helemaal niet over. Zoals nu, zo vlak voor 14 juni, de sterfdag van haar moeder, bijna acht jaar geleden. Doodsoorzaak? Mesothelioom, beter bekend als asbestkanker. 

En niet alleen haar moeder wordt geveld door deze dodelijke ziekte. Ook haar opa en oma sterven eraan in respectievelijk 1993 en 1994. Hun dood is een-op-een het gevolg van regelmatige blootstelling aan asbest. Opa werkt zijn leven lang in de Eternit-fabriek van Goor waar bouwmaterialen worden geproduceerd van asbest. Oma klopt aan het einde van de dag de asbest uit zijn overalls, en wordt daarbij vaak geholpen door haar dochters. Een van die dochters is de moeder van Floor.

,,Mijn tante, dus de zus van mijn moeder, is vaak bang dat ze het ook krijgt. Als ze last heeft van een kuchje, bijvoorbeeld. Die ziekte houdt de hele familie in z’n greep. Het griezelige is dat ze nooit weet of kan weten of zij het ook krijgt. De ziekte openbaart zich tussen de 20 en 40 jaar na blootstelling aan asbest, en lang niet iedereen krijgt het. Onderzoeken heeft geen zin, want vandaag kan ze gezond zijn, en over een paar weken toch ziek. En dan is er niets meer aan te doen. Dat gevaar hangt bij mensen die met asbest in aanraking zijn geweest hun hele leven boven hun hoofd. Ik heb niet het gevoel dat de politiek en het bedrijfsleven écht in de gaten heeft hoe verschrikkelijk zwaar dat is.’’

‘Nog steeds moeten mensen vechten voor een schadevergoeding’
De dag dat de specialist in het ziekenhuis haar moeder vertelt dat ze lijdt aan asbestkanker, herinnert Floor zich goed: ,,We leefden toen nog in de veronderstelling dat mijn moeder longkanker had, ook vreselijk, hoor, in haar geval ook dodelijk. Maar toen we hoorden dat het asbestkanker was, hebben mijn moeder en mijn tante wel gevloekt. ‘Dus tóch mesothelioom’, schreeuwden ze. Woedend waren ze, ook omdat het misschien wel voorkomen had kunnen worden, dat het niet nodig was geweest. Want het was al zo lang bekend dat blootstelling aan asbest levensgevaarlijk is. En met die kennis is jarenlang in Nederland niets gedaan. Dat is wel heel wrang.‘’

Acht weken na de verpletterende diagnose overlijdt Floors moeder Riet, drie weken voor haar 53e verjaardag. ,,Het was een lijdensweg, zo afschuwelijk om te zien hoe iemand iedere dag iets minder lucht krijgt, achteruit gaat en sterft. Dat beeld blijft bij je. Ik ben echt wel gelukkig hoor, maar soms heb ik heel nare dromen. Het heeft gewoon z’n sporen achter gelaten.’’

Na het overlijden van haar moeder besluit Floor om zich aan te sluiten bij het Comité Asbestslachtoffers. Ze vindt zelf niet dat ze daarmee echt het werk van haar moeder voort zet. ,,Mijn moeder was wel een stukje feller dan ik, ze maakte zich echt sterk voor de zaak, voerde actie tegen de Eternit-fabriek, trok zich niks aan van de mensen uit het dorp die liever niet over asbest praatten. Het lag gevoelig. Mensen waren natuurlijk afhankelijk van de fabriek. Mijn moeder is ook wel op tv geweest bij het programma Ongelooflijke Verhalen van de KRO. Ze was heel boos, over wat haar ouders was overkomen, en wat andere mensen nog steeds kon overkomen. Dat ze zelf slachtoffer zou worden, geloofde ze niet. Het was één en al strijdlust. Ik heb dat zelf toch minder, denk ik. Misschien komt het doordat ik de afgelopen jaren vooral druk ben geweest om mijn leven weer op te bouwen zonder haar. Dat is behoorlijk zwaar geweest.‘’

Dus tóch mesothelioom’, schreeuwden mijn moeder en mijn tante
Floor klinkt ineens wat moedeloos. ,,Soms vraag ik me wel af wat voor zin het allemaal heeft. Er zijn nog steeds bedrijven – zoals bij die bakkerijen - waar mensen gewoon in contact kunnen komen met asbest. Nog steeds zijn er mensen die moeten vechten voor schadevergoeding als ze ziek worden. De macht van de industrie is blijkbaar heel groot. Dat vind ik heel teleurstellend. Maar goed, ik ben toch nog steeds aangesloten bij het comité, heb een klein taakje, en ik vertel nu weer dit verhaal. Misschien dat de mensen die er over gaan er iets mee doen, dat ze ooit gaan snappen hoe groot de impact van asbest is op de levens van mensen.’’

Ze adviseert mensen die de diagnose mesothelioom krijgen vooral wel contact moeten opnemen met het Comité Asbestslachtoffers. ,,Onze letselschade advocaat Bob Ruers heeft zo ontzettend veel kennis. En we weten dat mensen het ook heel fijn vinden om gewoon hun verhaal te doen, om gehoord te worden. Want dat is zo vaak niet het geval. Je kunt je heel alleen voelen in de strijd voor erkenning.‘’

Floor, die secretaresse is op een advocatenkantoor, studeert in deeltijd rechten. Wat ze in de toekomst precies wil gaan doen weet ze nog niet. Misschien bedrijfsjurist, of juist iets socialers, een vak waarbij ze echt iets voor mensen kan betekenen, zegt ze: ,,Natuurlijk is het in mijn bescheiden rol bij het comité wel handig dat ik door mijn studie iets meer begrijp van juridische taal, en zo. Maar ik wil niet dat mijn leven compleet in het teken staat van asbest.’’

De dood van haar moeder heeft haar wel geïnspireerd om een boek over rouwen te schrijven, speciaal voor jongeren: ,,Zelf heb ik ervaren dat boeken uit de 'praktijk' veel steun kunnen bieden. Voor jongeren, die tussen kind zijn en volwassen zijn instaan, zijn er zeer weinig rouwboeken. Wel voor kinderen of voor volwassenen maar daar viel ik dus net tussenin. Binnenkort ga ik proberen een uitgever te vinden, die mij verder op weg kan helpen. Erg spannend, maar voor mij erg belangrijk. Ik zie graag dat er uit alle pijn en verdriet wat moois voortkomt wat andere weer kan verder helpen. Zo is haar en mijn lijden niet voor niks geweest!’’