Nog steeds groot tekort geneesmiddelen in Nederland

Het tekort aan geneesmiddelen in Nederland was vorig jaar wederom zeer groot, zegt apothekersorganisatie KNMP. In 2020 zijn 1480 tekorten geteld, tegen 1492 een jaar eerder. Toen was er sprake van een verdubbeling van de tekorten.

"We hoopten dat het een eenmalige uitschieter betrof, maar er lijkt nu sprake van plateauvorming op een zeer ongewenst niveau. Patiënten, apothekers en andere zorgverleners ondervinden hier dagelijks enorme last van", stelt de brancheorganisatie.

Antidepresiva 
Opvallende tekorten vorig jaar waren onder meer geneesmiddelen gebruikt in de psychiatrie zoals de antidepressiva fluoxetine (Prozac) en sertraline, geneesmiddelen tegen blaasontsteking zoals nitrofurantoïne en trimethoprim en het antistollingsmiddel fenprocoumon. "Deze geneesmiddelen worden door grote patiëntengroepen gebruikt en een tekort heeft grote impact op de patiënt", aldus KNMP.

Lees ook: “Epilepsiepatiënten in de problemen door medicijntekorten: 19-jarige belandt in ziekenhuis”

Geneesmiddelentekorten ontstaan door problemen met productie, distributie en kwaliteit. Twintig jaar geleden kwamen onze medicijnen vooral uit Europa. Tegenwoordig wordt de werkzame stof van een medicijn gemaakt in India en China.

Producenten van medicijnen vrezen al langere tijd dat Europa te afhankelijk is van deze landen, dat blijkt onder meer uit de Zembla-uitzending ‘Medicijnmacht China’. “Zodra de productie na een tekort weer op gang komt, staat Nederland achteraan in de rij. Ons land is door de lage prijzen voor fabrikanten en het beperkte inwoneraantal geen aantrekkelijk afzetgebied”, zegt KNMP-voorzitter Aris Prins. 

Medicijnmacht China tijdens de coronacrisis 
Vorig jaar april onderzochten we in de uitzending 'Medicijnmacht China tijdens de coronacrisis' de beschikbaarheid van onze geneesmiddelen in tijden van crisis. "Nederland zal door de pandemie nog jarenlang last kunnen hebben van medicijntekorten" zei Ludwig Castelijns, directeur van medicijngroothandel Mosadex, tegen Zembla. Zo’n tachtig procent van onze medicijnproducten komt uit China en India. Door de coronacrisis waren fabrieken in China wekenlang dicht en export uit India lag een tijd geheel stil.

Volgens de KNMP is in 2020 een aantal COVID-19 gerelateerde tekorten genoteerd. In ziekenhuizen was er bijvoorbeeld een enorme toename in gebruik van propofol en midazolam omdat patiënten op de intensive care langdurig in slaap moesten worden gehouden. Toen de voorraden van midazolam opraakten zijn de bereidende ziekenhuisapotheken in Nederland het geneesmiddel zelf gaan maken uit grondstoffen.

De slinkende voorraden aan midazolam gaven stadsapothekers ook zorgen bij de toepassing van palliatieve sedatie bij patiënten in thuissituaties en in verpleeghuizen. Ook was er een tijdelijk tekort aan griepprikken en aan het veelgebruikte antibioticum amoxicilline door de verhoogde vraag. In de praktijk slagen apothekers er in 99 procent van de gevallen in een oplossing te bedenken voor de patiënt.

Geneesmiddelenvoorraad 
Afgelopen zomer maakte minister Martin van Rijn (Medische Zorg) bekend dat er uiterlijk op 1 juli 2022 een geneesmiddelenvoorraad komt voor vijf maanden. Daarmee moet 85 procent van de kortdurende tekorten worden opgevangen. “Geneesmiddelentekorten zijn een hardnekkig mondiaal probleem, waar we ook in Nederland al enige tijd hinder van ondervinden. Tijdens de COVID-19 crisis is het belang van de beschikbaarheid van geneesmiddelen en de kwetsbaarheden van de huidige keten van geneesmiddelenproductie en distributie nogmaals zichtbaar geworden,” stelde Van Rijn in een brief aan de Kamer.

Voormalig minister van Medische Zorg, Bruno Bruins, besloot al in 2018 dat die extra voorraad moest worden aangelegd. Door de coronacrisis is er vertraging in het plan opgetreden. De apothekersorganisatie omarmt het plan van de minister  om ijzeren voorraden aan te leggen. Ook is de KNMP er een voorstander van de productie van geneesmiddelen terug te halen naar Europa.

"In beide gevallen vergt dat investeringen en tijd", zegt voorzitter Prins. "Een derde optie is wat betreft de KNMP een modernisering van het inkoopbeleid. Als de prijzen eenmaal zo laag zijn, en dat zijn ze nu, kunnen meerdere middelen voor langere tijd als voorkeursmiddel worden aangewezen.’  

Kijk hier 'Medicijnmacht China tijdens de coronacrisis' terug: