Nederlandse staat: adoptiezaak Sri Lanka is verjaard

De Nederlandse staat stelt dat de zaak rond de adoptie van Dilani Butink verjaard is. Dat zei de landsadvocaat vandaag tijdens de zitting in de rechtbank in Den Haag. De 28-jarige Dilani Butink stelt de Nederlandse staat en Stichting Kind en Toekomst verantwoordelijk voor de misstanden rond haar adoptie in 1992. 

“Ik wil benadrukken, ongeacht de uitkomst van deze rechtszaak, dat niet weten waar je vandaan komt heel pijnlijk is”, zegt de voorzitter van de rechtbank maandag in Den Haag. “Dat is ook voor de rechtbank duidelijk.”

Dilani Butink verwijt de Nederlandse staat geen maatregelen te hebben genomen terwijl de overheid al vóór de adoptie van Butink in 1992 wist van de malafide adoptiepraktijken in Sri Lanka en de betrokkenheid daarbij van Nederlandse adoptieorganisaties.

Butink is in 1992 vanuit Sri Lanka geadopteerd via de adoptieorganisatie Kind en Toekomst. Volgens haar advocaat Lisa-Marie Komp zijn haar adoptiepapieren vervalst. De naam van haar biologische vader ontbreekt en het in de papieren genoemde ziekenhuis waar Butink geboren zou zijn, beschikt niet over haar geboorteakte. Twee handtekeningen in het dossier van de vrouw die destijds afstand van Butink zou hebben gedaan, blijken na forensisch onderzoek niet van dezelfde persoon te zijn.

Ze eist dat de overheid schuld erkent, haar schadeloos stelt en een DNA-databank opricht voor geadopteerden uit Sri Lanka. Ook wil ze ondersteuning om haar biologische ouders alsnog op te sporen.

Kinderroof
“Kwetsbare vrouwen in Sri Lanka werden door betaalde agenten doelgericht opgespoord. Die moesten de moeders ertoe bewegen hun baby af te staan. Indien nodig, tegen betaling. Erger nog, zelfs kinderroof werd niet uitgesloten”, betoogt Butinks advocaat, Lisa-Marie Komp.

Komp verwijst in haar pleidooi naar een memorandum uit augustus 1991, dat Zembla vorige week heeft gepubliceerd. Daarin informeert de afdeling Consulaire Zaken in Colombo de Dienst Algemene Zaken van het ministerie van Buitenlandse Zaken over de arrestatie van ‘een aantal personen die betrokken zouden zijn bij de adoptie van illegaal geselecteerde baby’s’. “In detail wordt beschreven hoe de baby’s hiervoor werden verzameld”, zegt Komp.

Lees ook: Ministeries wisten van adoptiemisstanden en ‘baby farms’ in Sri Lanka

Verjaring
De Nederlandse staat beroept zich op verjaring. Volgens landsadvocaat Van Asperen, had Butink uiterlijk in 2012 een zaak moeten aanspannen, 20 jaar na haar adoptie in 1992.

De staat deed de onthulde misstanden en het feit dat de overheid al vóór de adoptie van Butink op de hoogte was van de ‘babyfarms’ af als ‘geruchten’. “Ze [Butink] stelt dat ze ‘misschien’ is gestolen. Op deze gedachten is de eiseres gekomen door speculaties in de media”, aldus advocaat Van Asperen.

Verder is de staat van mening dat het land waar het adoptiekind vandaan komt, de verantwoordelijkheid voor de adoptie draagt. De staat nam slechts verantwoordelijkheid als het ging om de geschiktheid van de pleegouders, betoogt advocaat van Asperen. “Er bestond geen specifieke zorgplicht. De staat kijkt alleen of de Sri Lankaanse autoriteit de stukken juist heeft aangeleverd.”

Vergunning had ingetrokken moeten zijn
Volgens advocaat Komp heeft Stichting Kind en Toekomst aan meerdere verplichtingen niet voldaan, waardoor hun vergunning eigenlijk al ingetrokken had moeten worden. Zo zou er niet te veel geld betaald mogen worden, omdat door de financiële prikkel kinderhandel op de loer lag. De bemiddelaars in Sri Lanka kregen zo’n 4000 gulden per kind. “Dat is omgerekend meer dan 50 keer het gemiddelde Sri Lankaanse maandsalaris in die tijd. Dit is niet het beeld van een kind in nood. […] Dit is business”, meent Komp.

Ook was de stichting, volgens Komp, verplicht om onderzoeken te doen en advies te vragen in Sri Lanka. “Maar ze hebben nooit onderzoek gedaan. Ze hebben vertrouwd op de Sri Lankaanse autoriteiten.” En ten slotte zou de stichting zoveel mogelijke juiste gegevens van de kinderen moeten verzamelen, de zogeheten afstammingsinformatie. Maar dit is volgens Komp niet gebeurd, “en als gevolg daarvan zit Dilani nu hier zonder juiste papieren.”

Adoptiebureau Kind en Toekomst 
Stichting Kind en Toekomst is ervan overtuigd dat het belang van het kind voorop stond, laat advocaat Ter Beek weten namens Bertie Treur (voorzitter van de stichting). “Het is bijzonder verdrietig dat ze [Butink] de familie niet kan vinden, maar Stichting Kind en Toekomst is daar niet aansprakelijk voor.”

Treur zegt zo’n 1 à 2 keer per jaar naar Sri Lanka te gaan om te spreken met de bemiddelaars. Toch zou ze een beperkte invloed hebben op de bemiddeling en maakte ze met de stichting enkel gebruik van officiële overheidsinstanties in Sri Lanka.

Treur zegt dat ze veel verdriet van deze zaak heeft. “Ik heb altijd het gevoel gehad dat ik juist bezig ben geweest voor de kinderen. Het is zo’n tegenstelling van wat ik al die jaren heb beleefd en dacht zorgvuldig te hebben gedaan. En dat maakt het voor mij naar.” Op de vraag van de rechter of ze het achteraf anders had moeten doen, antwoordt ze ‘nee’.

Niet bekend met mediaberichten 
Later tijdens de rechtszaak, vraagt de rechter aan de voorzitter van het adoptiebureau of ze bekend was met de wekelijkse berichten (over misstanden) uit 1989. Treur zegt niet bekend te zijn met die berichten. Echter wil ze daar wel aan toevoegen dat tijdens een bezoek in Sri Lanka een ambtenaar van de rechtsbescherming van Sri Lanka naar haar toekwam, omdat hij het gevoel had dat kinderen ‘op oneigenlijke wijze zijn geadopteerd naar Nederland’. Meteen na aankomst heeft ze een brief geschreven naar het ministerie van Justitie en ervoor gepleit om hier aandacht aan te besteden, laat Treur weten. Toch zou ze pas via de Zembla-uitzending erachter zijn gekomen wat er allemaal is gebeurd.

Ook in de Zembla-uitzending Adoptiebedrog III liet voorzitter Treur weten pas op de hoogte te zijn van de misstanden door de uitzending Adoptiebedrog 1 uit 2017, terwijl zij zich al in 1981 uitte in de media over de adoptieschandalen.

Rol adoptiefouders
De rol van de adoptieouders van Dilani Butink wordt ook aangestipt. Als het dan zo duidelijk was dat het niet goed zat, waarom hebben de adoptieouders van Dilani toen meegewerkt? Zagen zij op moment van adoptie al dat het niet klopte? Advocaat Komp verwoordt dat hen niets verweten kan worden, omdat Kind en Toekomst en de Nederlandse staat kwaliteit garandeerden. Bovendien waren de adoptiefouders in Sri Lanka met het doel hun zielswens te vervullen, namelijk een kind krijgen. Daar zou, volgens Komp, “hun blik op de gang van zaken wellicht minder kritisch door zijn.”

Volgens de advocaat van Treur hadden de ouders toen al aan de bel moeten trekken, als zij vonden dat er signalen waren dat dingen niet klopten. Volgens de stichting hebben de ouders dat echter nooit gedaan en is daarom de zaak, meer dan 20 jaar na dato, verjaard. 

Bij beide partijen verdriet
Tenslotte vraagt de voorzitter van de rechtbank zowel aan Butink als aan Treur: “Ik zie bij beiden verdriet, is er ooit in jullie opgekomen om even samen te zitten?” Butink laat weten dat te hebben gedaan, maar na het gesprek het gevoel te houden dat er vooral is geluisterd naar de wensouders en niet naar de kinderen. Treur vertelt dat ze een positief gevoel had na het gesprek en schrok toen ze een paar weken later plots de aanklacht kreeg.

De rechtbank doet op 9 september uitspraak.

Bekijk hier het videoverslag van de rechtszaak: