Nederland overweegt PFAS-schade op Vlaamse afvalverwerker Indaver te verhalen

Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) onderzoekt momenteel of Nederland de schade die is ontstaan door de PFAS-vervuiling in de Westerschelde deels kan verhalen op de Vlaamse afvalverwerker Indaver. Daarvoor wil de minister samen met de Vlaamse overheid optrekken. Dat blijkt uit de antwoorden die Harbers geeft op tientallen Kamervragen die zijn gesteld naar aanleiding van de Zembla-uitzending ‘Het PFAS-schandaal’. 

D66 vroeg de minister na de uitzending of hij bereid zou zijn om "de schade aangericht door Indaver in samenwerking met de Vlaamse overheid te verhalen" op het Antwerpse bedrijf. Harbers laat nu in reactie op de vragen weten de mogelijkheden hiertoe te bekijken.

Uit de Zembla-uitzending 'Het PFAS-schandaal' blijkt dat de Nederlandse overheid zich achter de schermen al zeker een jaar grote zorgen maakt over afvalverwerker Indaver, gevestigd in de Antwerpse haven op nog geen vijf kilometer van de Nederlandse grens. Indaver loost al jaren PFAS-chemicaliën in het water, waarvan een deel zelfs zonder vergunning, zo onthulde Zembla in september.

Ook liet Zembla zien dat op ministersniveau tussen Nederland en Vlaanderen overleg is gevoerd over de afvalverwerker. Dat wordt in de antwoorden op de Kamervragen door minister Harbers nu bevestigd. D66, CDA, GroenLinks en PvdD stelden naar aanleiding van de uitzending in totaal 49 Kamervragen.

Lees hier de antwoorden van minister Harbers

Harbers schrijft aan de Kamer dat de contacten tussen hem en de Vlaamse omgevingsminister Demir ertoe hebben geleid dat Vlaanderen de lozingsnormen van Indaver in juni van dit jaar heeft aangescherpt. Deze zijn voor alle PFAS-stoffen vastgesteld op 0,1 microgram per liter.

Zembla bracht aan het licht dat de Vlaamse overheid echter tot recent nog niet heeft gehandhaafd op de strengere lozingsnormen. Harbers laat de Kamer nu weten dat de Vlaamse omgevingsinspectie "in de loop van de maand september" bij Indaver is langs geweest en monsters heeft genomen van het afvalwater en dat deze momenteel door een laboratorium worden geanalyseerd. Deze monstername volgde op vragen van Zembla over het gebrek aan handhaving bij het bedrijf. Als uit de uitslag blijkt dat Indaver meer PFAS loost dan is toegestaan zal de Vlaamse omgevingsinspectie stappen ondernemen, zo laat Harbers de Kamer weten.

Ook schrijft hij dat de Vlaamse minister aankomend jaar wil onderzoeken in welke mate de lozingen van Indaver nog verder kunnen worden teruggedrongen. “Vanuit Nederland zullen we dit nauwlettend volgen,” aldus Harbers. “Indien nodig zal ik opnieuw in gesprek gaan als geconstateerd wordt dat de urgentie om deze emissies aan te pakken afneemt.”

Uit de antwoorden blijkt dat er, naast de PFAS-lozingen in het water, nog steeds onduidelijkheid bestaat over hoeveel PFAS Indaver uitstoot naar de lucht. In de Zembla-uitzending kwam aan bod dat de uitstoot naar de lucht niet is opgenomen in de omgevingsvergunning van het Antwerpse bedrijf en onbekend is hoeveel er wordt uitgestoten. Harbers laat de Kamer weten dat de Vlaamse overheid hier momenteel onderzoek naar doet.

Naar aanleiding van de uitzending stelden meerdere partijen vragen over PFAS in moedermelk. Uit de uitzending van Zembla bleek dat vrouwen in de omgeving van de chemische fabriek Chemours in Dordrecht hoge concentraties PFAS in hun moedermelk hebben.

Minister Harbers laat de Kamer nu weten dat er een onderzoek zal komen naar de verschillende blootstellingsroutes van PFAS. Bij dit onderzoek, dat door het RIVM en de ministeries van VWS en LNV wordt opgezet, zal expliciet naar PFAS in moedermelk worden gekeken. Harbers schrijft dat de Kamer binnenkort, voor begin november, nader geïnformeerd zal worden over het onderzoek.

De minister benadrukt dat de bevinding van Zembla, dat er PFAS in de moedermelk is aangetroffen, het belang onderstreept “van een breed Europees verbod” op zoveel mogelijk PFAS. Nederland werkt momenteel samen met Duitsland, Denemarken, Noorwegen en Zweden aan een voorstel voor een Europees totaalverbod op PFAS. Harbers laat de Kamer weten dat politieke besluitvorming daarover in 2024 wordt verwacht.

Bekijk de uitzending 'Het PFAS-schandaal'