Monsanto schikt voor 39,5 miljoen dollar in zaak om valse advertentieclaim

Biotechnologiebedrijf Monsanto heeft in de Verenigde Staten geschikt voor een bedrag van $39,5 miljoen om een rechtszaak over een valse adverentieclaim van het product RoundUp te voorkomen. De aanklager meent dat Monsanto ten onrechte adverteert dat glyfosaat, het actieve ingrediënt in RoundUp, alleen enzymen bestrijdt die in planten voorkomen.

Het enzym komt volgens de aanklager ook voor bij mensen en huisdieren en is van cruciaal belang voor het immuunsysteem, de spijsvertering en de hersenfunctie. De deal moet nog goedgekeurd worden door de rechtbank in de Amerikaanse staat Missouri. 

Class Action 
De schikking is getroffen om een rechtszaak in de vorm van een zogenoemde 'class action' te voorkomen: een rechtszaak waarin een grote groep mensen collectief een claim indient bij de rechter. Monsanto moet naast het betalen van 39,5 miljoen dollar, ook de tekst op het etiket van RoundUp (Weed & Grass Killer) veranderen. De tekst waarin staat dat Glyfosaat alleen enzymen bestrijdt die in planten voorkomen, wordt nu vervangen door een tekst waarin staat dat glyfosaat werkt door zich te richten op een enzym 'dat essentieel is voor plantengroei'. 

De 'class action', geleid door eiseres Lisa Jones, is blij met de schikking. Iedereen die zich bij de rechtszaak heeft aangesloten kan een claim indienen met een aankoopbewijs en ontvangt een betaling van 10% terug over het gemiddelde aankoopbedrag. Amerikaanse consumenten die Roundup met de oude etikettering kopen, komen in aanmerking om een claim in te dienen onder de schikking. Al het geld dat overblijft nadat de claims zijn uitbetaald, gaat naar liefdadigheidsorganisaties.

Duizenden claims 
Monsanto, dat in 2018 werd overgenomen door chemiereus Bayer, ligt al langer onder vuur. In eerdere rechtszaken waarin mensen zeiden kanker te hebben gekregen door onkruidbestrijder RoundUp, werd Bayer veroordeeld tot het betalen van in totaal $191 miljoen aan schadevergoedingen. Daartegen is beroep aangetekend. In december stemde Bayer in met een bemiddelingstraject, waardoor veel rechtszaken werden uitgesteld. Naar verluidt wil Bayer schikken met een bedrag van in totaal zo'n $10 miljard.  

Inmiddels hebben duizenden mensen een claim ingediend. Om hoeveel aanklachten het precies gaat is niet duidelijk: Bayer zegt zelf dat het gaat om 42.700 claims van mensen die zeggen kanker te hebben gekregen door het middel. Volgens Kenneth Feinberg, bemiddelaar tussen Bayer en de aanklagers, ligt het daadwerkelijke aantal claims tussen de 75.000 en 85.000. Mede door het Roundup-schandaal zag Bayer in een jaar tijd een derde van zijn beurswaarde in rook opgaan.    

Meest gebruikte onkruidverdelger ter wereld
Roundup is een van de meest gebruikte onkruidverdelgers ter wereld. Het middel, op basis van de werkzame stof glyfosaat, bestaat al sinds de jaren zeventig en werd op de markt gebracht door Monsanto. Veel boeren gebruiken het om onkruid te bestrijden. Het gebruik van Roundup scheelt de boeren een hoop extra werk én geld en zorgt ervoor dat ze minder hoeven te ploegen. Het bedrijf houdt vol dat het middel niet schadelijk is voor de gezondheid.

Glyfosaat leidt al jaren tot hevige discussies en een fel debat. Tegenstanders zien in het middel een milieuvervuilend en giftig product. Zij voelen zich gesteund door verschillende onderzoeken waaronder dat van de Wereldgezondheidsorganisatie die in 2015 vaststelde dat glyfosaat mogelijk kankerverwekkend is. Dit WHO-onderzoek werd later weerlegd door nieuwe onderzoeken waaruit blijkt dat er geen verhoogd risico op kanker is. WHO-expert Christopher Portier reageerde bezorgd op die onderzoeken en waarschuwt dat het landbouwgif niet ten onrechte als veilig moet worden beschouwd.