Minister Adema wil alternatief voor onkruidverdelger glyfosaat

Landbouwminister Piet Adema wil dat boeren stoppen met het doodspuiten van grasland en vanggewassen met de omstreden onkruidverdelger glyfosaat. “Ik ben daarover met de sector in gesprek”, zei hij tijdens een commissiedebat na vragen van D66-Kamerlid Tjeerd de Groot. De minister wil nog geen deadline stellen, maar belooft dat er binnen een paar jaar een alternatieve methode is om akkers te ‘resetten’. Het ministerie laat aan Zembla weten dat Adema die overgang ”financieel wil stimuleren en op een termijn van enkele jaren ook verplichten.”

Machines moeten de onkruidverdelging over gaan nemen van de gifspuiten. De minister zegt dat hij de sector wel ruimte en tijd wil geven voor de transitie en dat er ook financiële ondersteuning moet komen voor de boeren. Het kan dus nog wel even duren voordat er echt een einde komt aan de gele velden in het boerenlandschap. “Ik wil het samen met de sector doen.”

Wetenschappers pleiten al jaren in meerdere uitzendingen van Zembla dat de overheid het voorzorgsbeginsel moet toepassen en burgers beter moet beschermen tegen chemische bestrijdingsmiddelen, zoals glyfosaat. In de uitzending 'Bollengif in babyluiers' is ook te zien hoe omwonenden strijden voor een betere leefomgeving:

De Tweede Kamer dringt al sinds 2018 aan om het gebruik van glyfosaat voor het ‘resetten van grasland’ te verbieden.  Er zijn al jarenlang discussies over deze omstreden onkruidverdelger. Omdat de Europese toezichthouder glyfosaat ziet als veilig, mag het middel nog steeds door boeren en consumenten worden gebruikt. Toch is er steeds meer bewijs in de wetenschap dat het middel schadelijk is. Niet alleen voor de mens, maar ook voor de biodiversiteit. Zo bleek dit jaar nog uit een wetenschappelijke studie dat glyfosaat schadelijk is voor hommels. 

In 2015 oordeelde het internationaal kankeragentschap van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dat de onkruidverdelger “waarschijnlijk kankerverwekkend” is voor mensen. Volgens de WHO-deskundigen is in de wetenschappelijke literatuur “sterk bewijs” te vinden dat glyfosaat het DNA van cellen kan beschadigen. Maar de Europese voedselautoriteit EFSA oordeelde destijds dat het “onwaarschijnlijk” is dat glyfosaat kankerverwekkend is. 

Lees ook: 'De toekomst van de omstreden onkruidverdelger glyfosaat in Europa'

Die conclusie berust voornamelijk op studies van de industrie die voor de WHO niet waren in te zien omdat ze een vertrouwelijke status hadden. Later bleek dat die studies “ernstige tekortkomingen” bevatten en in veel gevallen niet voldoen aan internationale richtlijnen. 

De toelating van het middel werd in 2017 op basis van het advies van EFSA met vijf jaar verlengd, maar die periode is nu voorbij. Omdat een herbeoordeling meer tijd kost dan verwacht, wilde de Europese Commissie de toelating van glyfosaat met een jaar verlengen tot uiterlijk eind volgend jaar. Nederland stemde daarmee in. 

De eindbeoordeling van EFSA wordt in 2023 naar de Europese Commissie en de lidstaten gestuurd. Die zullen op basis van deze eindbeoordeling besluiten om het gebruik van glyfosaat na volgend jaar in Europa wel of niet te verlengen.

Kijk het deel uit het commissiedebat waarin minister Adema uitlegt dat hij met de sector werkt aan een alternatief voor glyfosaat: