‘Meer gezondheidsrisico’s voor omwonenden Schiphol door ultrafijnstof’

Mensen die in de buurt van Schiphol wonen en voor langere tijd worden blootgesteld aan ultrafijnstof afkomstig van vliegverkeer, hebben een grotere kans op hart- en vaatziekten dan elders in Nederland. Dat blijkt uit een nog vertrouwelijke studie van het RIVM die deze week gepubliceerd wordt en al in handen is van De Telegraaf. 

Ook zijn er aanwijzingen dat uitstoot van de kleine stofdeeltjes nadelige gevolgen heeft voor zwangeren en de ontwikkeling van ongeboren kinderen. De onderzoekers hebben onder andere gekeken naar sterfgevallen in 31 gemeenten die vallen binnen een straal van 50 kilometer rondom Schiphol en dit vergeleken met gebieden waar sprake is van lagere uitstoot. Zij achten het ‘waarschijnlijk’ dat er een verband is tussen overlijdens door hartritmestoornissen en hoge concentraties ultrafijnstof. 

Zembla liet in de uitzending ‘Ziek van Schiphol’ al zien wat het gevaar is van ultrafijnstof voor medewerkers van Schiphol. Zo’n twintigduizend platformmedewerkers op Schiphol werken dag in dag uit tussen de vliegtuigen die giftige stoffen uitstoten.

Uit vertrouwelijke rapporten die Zembla in handen heeft blijkt dat Schiphol en KLM vijftien jaar al geleden door hun eigen arbodiensten werden gewaarschuwd voor een verhoogd risico op longkanker en hartproblemen bij het personeel. De Tweede Kamer wil al twee jaar dat het RIVM het onderzoek naar gezondheidsrisico’s voor omwonenden uitbreidt naar de medewerkers, maar dat gebeurt niet.

Het RIVM schrijft volgens de Telegraaf in het nog vertrouwelijke onderzoek: ’Er is indicatief bewijs dat langdurige blootstelling aan ultrafijnstof van vliegverkeer leidt tot effecten op het hartvaatstelsel.’ Daarnaast is er ook ’indicatief bewijs dat blootstelling aan ultrafijnstof van vliegverkeer tijdens de zwangerschap een nadelige invloed heeft op geboorte-uitkomsten.’ Zo zien onderzoekers aanwijzingen dat onder andere de kans op vroeggeboorte rondom Schiphol groter is. 

Een verband tussen de fijnstofconcentraties en aangeboren afwijkingen wordt ’waarschijnlijk geacht’. De onderzoekers houden volgens de Telegraaf bij een aantal conclusies wel een slag om de arm. ’We spreken van mogelijk omdat er te veel onzeker is om definitief te kunnen concluderen dat er een oorzakelijk verband is.’ 

In 2019 constateerde het RIVM al in een kleine studie met diverse universiteiten dat mensen die in de buurt van Schiphol wonen, regelmatig worden blootgesteld aan een verhoogde concentratie ultrafijnstof. Dit zijn zeer kleine deeltjes fijnstof in de lucht die via je longen dieper kunnen doordringen in je lichaam dan ‘gewone’ fijnstof. 

Onderzoekers constateerden toen dat kinderen met luchtwegaandoeningen meer last kregen en meer medicijnen moesten gebruiken tegen kortademigheid en piepende ademhaling. Na die resultaten is het RIVM in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat opnieuw onderzoek gaan doen naar de langetermijneffecten van blootstelling aan ultrafijnstof door vliegtuigen.