'Als ik weer naar de GGZ moet, dan ga ik liever dood'

Opnieuw naar Thailand
Heel even kwam hij toch terug na zijn verdwijning. Zijn moeder probeerde alsnog goede zorg voor hem te vinden, maar tevergeefs. Psychiaters weigerden en de weg naar specialistische hulp vanuit de GGZ was volledig vastgelopen. En nu is hij weer weg, terug naar Thailand. Angeline:

Hoe het allemaal begon
In april vorig jaar maakt ZEMBLA een aangrijpende uitzending over het leven van de autistische Martijn Goorts.In 2011 schakelt zijn moeder de GGZ in omdat het steeds slechter met hem gaat. Hij loopt verward op blote voeten langs de snelweg en is zwaar psychotisch. Hij valt mensen lastig, sticht brand, heeft aanvallen van paniek en agressiviteit en wordt uiteindelijk gedwongen opgenomen op een gesloten afdeling van GGZ Oost Brabant.

Met de handen in het haar
Maar tijdens de opname wordt zijn situatie alleen maar erger. Iedereen zit met de handen in het haar. Martijn gebruikt synthetische drugs, die hem nog meer in de war maken en er volgt een opeenstapeling van problemen. Martijn krijgt zware medicijnen om te kalmeren, maar wordt daar juist agressiever van en belandt meerdere keren in een isoleercel in de kliniek. Martijn ligt alleen nog maar op bed en is moe. Zijn ouders vragen met grote regelmaat om een uitgebreid lichamelijk onderzoek, maar dat blijft achterwege. Pas als zijn ouders dreigen naar het medisch tuchtcollege te stappen, wordt er bloed geprikt en blijkt Martijn ernstige vitaminetekorten te hebben.

Ook weigert GGZ Oost Brabant toestemming te geven Martijn naar een opleiding te laten gaan tijdens zijn opnameperiode, omdat de verzekeraar dat niet zou accepteren. Na onderzoek van ZEMBLA blijkt dat daar geen sprake van is: de verzekeraar vindt het geen probleem dat Martijn studeert. En ook deskundigen zeggen dat het juist goed is als hij meer in de maatschappij staat. GGZ Oost Brabant geeft uiteindelijk toe fout te hebben gehandeld. Kijk hier naar de reactie van GGZ Oost Brabant:

Niet de goede kennis in huis
'Ik denk dat als hij zou leren om te gaan met zijn autisme, hij redelijk normaal zou kunnen deelnemen aan de samenleving,” zei zijn moeder toen. Maar dat blijkt een illusie: de GGZ-kliniek heeft niet de kennis om Martijns autisme en zijn middelengebruik aan te pakken. Pogingen om hem bij andere gespecialiseerde instellingen onder te brengen, lopen stuk op lange wachtlijsten. Angeline Ten Have:

Meer zelfvertrouwen
Angeline maakt zich ernstig zorgen om haar zoon die nu zonder begeleiding in Thailand zit, maar heeft ook een grote last van hem zien afvallen toen ze hem er opzocht: “Hij is voor zijn vertrek zelf gestopt met zijn medicijnen en is in het Bangkok Hospital heel goed behandeld. Voor het eerst voelt hij zich vrij. Door de intensieve behandeling in Thailand is zijn zelfvertrouwen met sprongen vooruitgegaan. Natuurlijk maak ik me zorgen, maar ik vind het ook geweldig dat de jongen die altijd met gebogen hoofd en uitdrukkingsloze blik door het leven ging daar ineens zelfverzekerd rechtop stond.” 

Hier voel ik me gekend
Angeline verbaast zich over de goede zorg die haar zoon in Thailand heeft gekregen: “Je denkt dat Nederland een welvaartsland is, maar de zorg in Thailand was echt optimaal. In vier weken heeft hij geleerd te herstellen van zijn aanvallen: niet vanuit een isoleercel of met medicijnen, maar juist op een heel andere manier. In Nederland werd hij meteen afgezonderd en kreeg hij alleen maar meer medicijnen, maar daar deden ze het omgekeerde: andere patiënten namen afstand van hem en zijn begeleiders leerden hem met zijn woede omgaan door aan zijn medepatiënten uit te leggen dat hij spijt had en het anders wilde doen. Dat is een veel respectvollere methode die erg bij hem aansloeg. Ze behandelden hem met meer rust en respect, dat gaf hem zelfvertrouwen. Hij vertelde me: “Ik Nederland word ik in hokje gedouwd als psychiatrisch patiënt en besta ik eigenlijk niet. Hier voel ik me gekend, het voelt warm.” 

Het kan zo weer omslaan
Maar ook al is de zorg in Thailand goed geweest, Martijn kan daar niet iedere keer opnieuw in behandeling. Dat vergoedt de verzekering niet. Angeline: “Het ziet er nu positief uit, maar Martijn blijft natuurlijk wel autistisch. Als hij in in onverwachte situaties in het nauw komt, weet ik niet hoe hij reageert. Wat als hij in Thailand terugvalt in zijn drugsgebruik? Wat als er dan niemand is die voor hem kan zorgen? Nu leeft hij van het spaarpotje dat hij had van zijn werk bij PostNL. Maar wat als dat straks op is?” 

Wachtlijst van tien jaar
Na de uitzending van ZEMBLA in 2016 is de moeder van Martijn opnieuw gaan praten met GGZ Oost Brabant, maar dat leverde niets op. In juni 2016 meldde de toenmalig psychiater van Martijn hem aan voor permanente opvang in de gespecialiseerde autisme-kliniek Dr. Leo Kannerhuis, met een wachtlijst van tien jaar. Ondanks meerdere pogingen van het Leo Kannerhuis om met GGZ Oost Brabant contact te leggen over Martijns dossier, kreeg de instelling geen reactie. Uiteindelijk besloot het Leo Kannerhuis Martijn in oktober vorig jaar van de wachtlijst te halen. In de brief aan GGZ Oost Brabant stond: 

Inmiddels staat Martijn toch weer op de wachtlijst voor het gespecialiseerde Leo Kannerhuis, maar dat gaf de GGZ pas in maart dit jaar door, vertelt zijn moeder.  

Intern onderzoek
Angeline Ten Have is wanhopig over de opeenstapeling van missers en slechte communicatie met de instelling: “We mogen wel aangeven bij de GGZ wat we voelen, maar krijgen er geen antwoorden op. Ik heb meerde keren gevraagd of ze wilden onderzoeken wat er precies mis is gegaan bij zijn behandeling, maar ook daar hebben ze me nooit meer over benaderd. Er is wel een intern onderzoek gekomen over Martijns kwestie, maar met mij hebben ze dat nooit gedeeld. Terwijl ik er keer op keer om vraag.”

GGZ Oost-Brabant heeft dat interne onderzoek inderdaad in december vorig jaar publiek gemaakt, maar benadrukt dat het intern is en dus niet kan worden gedeeld. In een persbericht over dat onderzoek zei bestuurslid Fred Pijls in december:

  “We hebben een zorgplicht naar Martijn. Ongeacht wat er in het verleden is gebeurd, willen we hem gewoon zo goed mogelijk helpen. Momenteel kijken we of we een buddy, een ervaringsdeskundige, aan Martijn kunnen koppelen.”

'De GGZ is middeleeuws'
De moeder van Martijn vertelt dat ze nooit meer iets over die ‘buddy’ heeft gehoord en dat de GGZ de zorgplicht niet is nagekomen. Terugkijkend op de ruim vijf jaar uitzichtloze strijd die ze voor haar zoon voerde zegt ze nu spijt te hebben van haar keuze: “Martijn verwijt me dat ik hem in de GGZ heb gestopt, maar als ik had geweten dat het zo’n hel zou worden, was ik nooit naar de GGZ gestapt. De GGZ is middeleeuws. Het is psychiatrie vanachter een ijzeren gordijn. Ik wilde mijn zoon zo graag helpen, maar dit heeft zijn problemen alleen maar verergerd.”  

Excuses
Hoe het nu verder moet met de zorg van haar zoon weet Angeline niet. Wat ze wel weet is dat ze excuses op zijn plaats vindt: "Één medewerker heeft tegen me gezegd dat het haar spijt dat alles zo is gelopen, maar ik vind dat de hoofdverantwoordelijk bestuurders en behandelaars hun excuses moeten aanbieden voor alles wat is misgegaan. Dat is nooit gebeurd. Ook vind ik dat ze hun zorgplicht echt na moeten komen en de verantwoordelijkheid hebben voor een goede overdracht naar een andere zorgverlener. Wat ik nu heb gekregen is een brief met een paar namen van psychiaters. Maar dat vind ik net zoiets als zeggen dat ik het verder zelf moet uitzoeken."

Reactie GGZ Oost Brabant
GGZ Oost Brabant laat in een reactie weten geraakt te zijn door het verhaal van Angeline. Volgens de instelling hebben de ouders een behandelcontract voor hun zoon afgewezen omdat er geen vertrouwensbasis meer was.   Daarom is er op het moment geen betrokkenheid bij eventuele behandelingen van Martijn. Over de  zorgplicht en de zoektocht naar een buddy voor Martijn zegt de GGZ dat dat een moeilijke zoektocht was, gezien de gespecialiseerde hulpvraag en omdat de familie alleen maar een mannelijke buddy wilde. De instelling wilde alleen schriftelijk reageren en schrijft:  "Helaas lukt het ons niet altijd om voor iedereen het gewenste resultaat te behalen, hoe graag we dat cliënten en familie/naasten ook gunnen."

Vreselijk bang
Met Martijn heeft Angelina geen contact nu.: “Terug naar Nederland wil hij niet, hij is te bang voor de GGZ. En ergens ben ik ook wel blij voor hem dat hij het goed lijkt te maken. Dan heb ik liever dat hij ver weg is maar gelukkig, dan in de buurt maar doodongelukkig. Maar ik ben ook vreselijk bang dat het weer misgaat. In mindere periodes heeft hij echt iemand nodig die hem daar doorheen helpt. Ik hoop maar dat hij zo iemand vindt daar.”

Na het interview met Angeline Ten Have krijgt de moeder van Martijn te horen dat hij misschien naar Japan is gereisd. Hij had verwarde berichten gestuurd, maar ze krijgt geen contact met hem. Ze weet nu niet waar hij is.

Lees ook de volledige reactie van GGZ Oost Brabant.