Mankement aan zwarte doos containerschip MSC Zoe

Containerschip MSC Zoe, dat op nieuwjaarsdag boven de Waddeneilanden 342 containers verloor, had een defect aan de zwarte doos. Dat blijkt uit een Duits inspectierapport dat ZEMBLA (BNNVARA) in handen heeft. Het mankement aan de zogenoemde Voyage Data Recorder kan een belemmering vormen voor het onderzoek naar de toedracht van de ramp met het containerschip. Uit het Duitse inspectierapport blijkt ook dat de MSC Zoe rompschade had als gevolg van ‘een incident’ en dat deze schade ‘van invloed was op de zeewaardigheid.’

Het defect komt aan het licht tijdens een controle door de Havendienst in Bremerhaven. De inspecteurs noteren in hun rapport dat de Voyage Data Recorder (VDR) ‘niet zoals vereist’ is. Het VDR- systeem slaat ‘real time’ gegevens op als de snelheid en diepgang van een schip, radiocontacten en de communicatie op de brug. Die informatie is van belang om de toedracht van de ramp in kaart te kunnen brengen.

Een ongelukkig toeval
Dirk Venema, een ervaren Noordzeeloods die veel op containerschepen vaart zegt tegen ZEMBLA dat hij ‘nog nooit heeft gehoord dat de Voyage Data Recorder niet werkt’.

Ook oud-kapitein Roel Ballieux toont zich verrast en noemt het defect een ‘ongelukkig toeval’. Ballieux voer op gelijksoortige containerschepen en onderschrijft het belang van de VDR: ‘Het is essentieel om dat ding te hebben en dat hij werkt. Een defect maakt het mogelijk lastiger om er precies achter te komen wat er gebeurd is’.

Boven Terschelling al honderden containers verloren
Op basis van VDR- data kunnen onderzoekers onder meer vaststellen wanneer de kapitein van de MSC Zoe doorkreeg dat zijn schip containers verloor en ook of hij dat tijdig meldde. Onder meer uit een berekening van de Nederlandse Kustwacht blijkt dat de MSC Zoe al boven Terschelling honderden containers kwijtraakte terwijl de kapitein pas uren later bij het Duitse Borkum een eerste melding deed.

“Dan begaat hij in principe een strafbaar feit. Dan zal er onderzoek gedaan worden want het heeft namelijk ook te maken met de veiligheid. Zeker als het om containers of hout gaat. Dan moeten wij onmiddellijk ook de andere scheepvaart informeren, aldus Edwin van der Pol, Hoofd Operaties van de Kustwacht.

“Wij hebben de andere dag een berekening gemaakt toen wij de eerste containers op het strand vonden en toen zeiden wij al tegen elkaar van ze moeten al eerder overboord gevallen zijn, dan dat nu de melding is”, “maar hij heeft het aan de Duitse kustwacht gemeld, dus wij gaan er tot nu toe vanuit dat dat het moment is dat hij door had dat hij containers verloor.”

Reactie rederij MSC
Rederij MSC verwijst in antwoord op vragen van ZEMBLA ‘naar de autoriteiten aan wie de apparatuur is overgedragen’. Op de vraag wanneer de kapitein het containerverlies meldde verklaart MSC dat de kapitein 'dit rapporteerde zodra hij ervan op de hoogte was.' Het Openbaar Ministerie doet lopende het onderzoek geen mededelingen. Dat geldt ook voor de Onderzoeksraad Voor de Veiligheid (OVV) die de toedracht van de ramp onderzoekt. Toch laat de instantie in een telefonische reactie aan ZEMBLA weten dat: ‘een Voyage Data Recorder in het algemeen een belangrijke bron is maar de OVV maakt ook gebruik van andere bronnen’. 

Het inspectiedocument is hier te lezen:

Update: nieuwe informatie van MSC
Kort voor de uitzending stuurde een woordvoerder van MSC vandaag een aanvullende schriftelijke reactie waarin de rederij laat weten dat:

"MSC wil verduidelijken dat de MSC Zoe een functionerende Voyage Data Recorder (VDR) aan boord had en dat de data van de reis succesvol zijn gedownload."

De programmamakers vroegen de rederij vorige week al om een reactie op de bevindingen van de Havendienst uit Bremerhaven. In een inspectierapport dat Zembla vandaag publiceert staat dat het schip, dat begin januari boven de Wadden 342 containers verloor, een defect had aan de zogenoemde Voyage Data Recorder. Het apparaat was, zo meldt het inspectierapport, ‘not as required’. De Havendienst wilde de aard van het probleem tegenover Zembla niet verder toelichten. MSC wilde eerder deze week niet op de feiten in gaan en verwees naar de autoriteiten. Het Openbaar Ministerie liet Zembla weten ‘lopende het onderzoek’ geen vragen te willen beantwoorden. De Onderzoeksraad voor de Veiligheid deed geen mededelingen over de aard van het defect aan de VDR maar meldde Zembla dat: “Een Voyage Date Recorder is, in het algemeen een belangrijke bron, maar is niet de enige bron op basis waarvan de OVV-onderzoek doet.”

Zembla heeft MSC, naar aanleiding van de aanvullende verklaring van de woordvoerder, een reeks nieuwe vragen gesteld en zal de mededelingen van de rederij verifiëren. De uitkomst van dat onderzoek zal Zembla vanzelfsprekend publiceren.