Onafhankelijke onderzoeksjournalistiek
Euthanasie bij ernstige dementie: een duivels dilemma
30-01-2017
• leestijd 3 minuten
•
2738 keer bekeken
• 
Het blijft een van de moeilijkste vragen voor artsen: mag je euthanasie uitvoeren bij een patiënt die bij volle verstand een euthanasieverklaring heeft getekend, maar door dementie niet meer kan uitspreken dat hij dood wil?
Wilsbekwaam
Vorige week berichtten kranten dat een arts op de vingers was getikt vanwege onzorgvuldig handelen bij euthanasie van een Alzheimerpatiënt. De 80-jarige vrouw had twee keer een euthanasieverklaring getekend, maar was inmiddels zo ver achteruit gegaan dat ze niet meer wilsbekwaam was. De arts besloot voor haar te beslissen, maar dat had niet zomaar gemogen, luidt nu de conclusie. Het is niet de eerste keer dat een ingewikkelde beslissing als deze in de aandacht komt. In 2013 zond ZEMBLA een reportage uit met daarin een soortgelijke situatie.
Vorige week berichtten kranten dat een arts op de vingers was getikt vanwege onzorgvuldig handelen bij euthanasie van een Alzheimerpatiënt. De 80-jarige vrouw had twee keer een euthanasieverklaring getekend, maar was inmiddels zo ver achteruit gegaan dat ze niet meer wilsbekwaam was. De arts besloot voor haar te beslissen, maar dat had niet zomaar gemogen, luidt nu de conclusie. Het is niet de eerste keer dat een ingewikkelde beslissing als deze in de aandacht komt. In 2013 zond ZEMBLA een reportage uit met daarin een soortgelijke situatie.
Ondraaglijk lijden
Euthanasie bij dementie leidt al jaren tot discussie. Een patiënt mag euthanasie laten uitvoeren als er sprake is van ondraaglijk lijden, maar dat moet hij wel bij zijn volle verstand doen. Bij dementie is dat echter moeilijk, want als de ziekte erger wordt is de patiënt vaak niet meer in staat voor zichzelf te spreken. En wie beslist dan dat er sprake is van ondraaglijk lijden?
Euthanasie bij dementie leidt al jaren tot discussie. Een patiënt mag euthanasie laten uitvoeren als er sprake is van ondraaglijk lijden, maar dat moet hij wel bij zijn volle verstand doen. Bij dementie is dat echter moeilijk, want als de ziekte erger wordt is de patiënt vaak niet meer in staat voor zichzelf te spreken. En wie beslist dan dat er sprake is van ondraaglijk lijden?
De euthanasieverklaring die de onlangs overleden vrouw tot twee maal toe had laten opstellen, was niet eenduidig genoeg om te beslissen tot euthanasie over te gaan, zeggen deskundigen van de
Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE)
nu. Zo stond er in haar laatste verklaring:
"Ik wil gebruik maken van het wettelijk recht om euthanasie op mij toe te passen, wanneer ik daar zelf de tijd voor rijp acht. Ik wil niet geplaatst worden in een instelling voor demente bejaarden. (...) Vertrouwende, tegen de tijd dat de kwaliteit van mijn leven zodanig slecht is geworden, dat op mijn verzoek euthanasie zal worden toegepast."
Volgens
Jacob Kohnstamm, voorzitter van de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie, had de verklaring nooit zo opgesteld mogen worden. Hij pleit voor meer duidelijkheid over deze kwestie omdat het vaak een ‘cry for help’ is, aldus Kohnstamm in de Volkskrant.
Vervolging mogelijk
De euthanasieommissie vindt nu dat er sprake is geweest van dwang of in elk geval de schijn van dwang, bij het overlijden van de vrouw. Het dossier werd doorgestuurd naar het Openbaar Ministerie (OM) en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). Dat betekent dat het OM tot vervolging over kan gaan.
De euthanasieommissie vindt nu dat er sprake is geweest van dwang of in elk geval de schijn van dwang, bij het overlijden van de vrouw. Het dossier werd doorgestuurd naar het Openbaar Ministerie (OM) en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). Dat betekent dat het OM tot vervolging over kan gaan.
Soortgelijke situatie
ZEMBLA zond in 2013 een reportage uit over de vraag wat een schriftelijke euthanasieverklaring nog waard is als het erop aankomt. In deze reportage kwam een soortgelijke situatie aan bod. Hierbij werd euthanasie uitgevoerd bij een zeer demente vrouw die ook meerdere keren had aangegeven niet meer te willen leven als ze ernstig dement zou raken. In deze kwestie werd uiteindelijk niet voor vervolging gekozen omdat er sprake was van een goed dossier. Kijk ‘Als ik dement ben, wil ik dood’ terug of kijk hier de eerste minuten van de reportage.
ZEMBLA zond in 2013 een reportage uit over de vraag wat een schriftelijke euthanasieverklaring nog waard is als het erop aankomt. In deze reportage kwam een soortgelijke situatie aan bod. Hierbij werd euthanasie uitgevoerd bij een zeer demente vrouw die ook meerdere keren had aangegeven niet meer te willen leven als ze ernstig dement zou raken. In deze kwestie werd uiteindelijk niet voor vervolging gekozen omdat er sprake was van een goed dossier. Kijk ‘Als ik dement ben, wil ik dood’ terug of kijk hier de eerste minuten van de reportage.
Lees in de Volkskrant:
‘Arts voor het eerst op de vingers getikt voor euthanasie dementerende’
Meer over:
als-ik-dement-ben-wil-ik-doodPraat mee
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.