Lobbyverbod voor oud-bewindslieden, regels worden strenger

De integriteitsregels voor oud-bewindslieden worden aangescherpt. Zij moeten in de eerste twee jaar na hun vertrek uit het kabinet aan een onafhankelijke commissie advies gaan vragen of een nieuwe functie toelaatbaar is. Demissionair minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) wil strenger zijn omdat de integriteit van voormalige kabinetsleden "boven iedere twijfel verheven" moet zijn. Hier is de laatste tijd "veel te veel discussie" over geweest, zei ze.

Naast de strengere regels wil Ollongren het huidige lobbyverbod uitbreiden naar terreinen waarmee de gewezen minister of staatssecretaris "actieve" bemoeienis had. Scherpe regels zijn daarvoor volgens haar niet te stellen. Het is bijvoorbeeld denkbaar dat een bewindspersoon aan het werk gaat op een terrein dat onder hun oude ministerie valt, zolang daar maar een andere bewindspersoon verantwoordelijk voor is. Verder mogen ze twee jaar lang niet in dienst treden bij hun voormalige ministerie. Ook mogen ze daar geen betaalde, commerciële opdrachten aanvaarden.

Lees ook: Kamerleden willen lobbyverbod voor ex-bewindspersonen

De Tweede Kamer had aangedrongen op aanscherping van de integriteitsregels. De Kamer schaarde zich twee weken geleden nog achter een motie van Volt om een verplicht lobbyregister voor bewindslieden en topambtenaren in te voeren. Dit zou voor meer transparantie moeten zorgen in hun contacten met lobbyisten. Volt-fractievoorzitter Dassen zegt blij te zijn met de stappen die Ollongren heeft aangekondigd. "Maar de vraag is nu: hoe ga je het handhaven dat deze afkoelperiode goed wordt nageleefd? En wat wordt het mandaat van de toetsingscommissie?"

In september kreeg Volt ook al een Kamermeerderheid achter haar voorstel voor een afkoelperiode van twee jaar voor voormalige bewindspersonen. In de tijd zouden zij geen functie mogen accepteren waarbij zij zouden kunnen profiteren van de kennis en contacten die ze hebben opgedaan als bewindspersoon.

Aanleiding voor de moties waren aanbevelingen van het Europese anticorruptieorgaan GRECO uit 2019. Ollongren hoopt met de nieuwe maatregelen tegemoet te komen aan de wensen van de Kamer en GRECO. De uitbreiding van het lobbyverbod gaat per direct in. De andere regels moeten in de wet geregeld worden. De voorbereidingen daarvoor gaan "spoedig" van start. Het parlement moet er ook mee akkoord gaan.

Vooral de overstap van Van Nieuwenhuizen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat naar de branchevereniging van energiebedrijven, zorgde afgelopen zomer voor ophef. Zij zat als minister tot aan het einde bij overleggen waarin het onder meer ging over energie. Van Nieuwenhuizen was als minister van Infrastructuur en Waterstaat verantwoordelijk voor verschillende dossiers waar Zembla uitzendingen over heeft gemaakt. Bijvoorbeeld over de stort van granuliet in natuurplas Over de Maas, de opening van Lelystad Airport en de verbreding van de A27/A12 Ring Utrecht.

Of de overstap van Van Nieuwenhuizen onder de regels zoals Ollongren die nu voorstelt nog mogelijk zou zijn, wil de minister van Binnenlandse Zaken niet zeggen. "Deze regels gaan over de toekomst, niet over het verleden."

Zembla ontdekte dat oud-minister Halbe Zijlstra zich maandenlang intensief met het granulietdossier heeft bemoeid. Terwijl Zijlstra werkzaam was voor VolkerWessels voerde hij gesprekken op het ministerie, mailde, appte en telefoneerde met topambtenaren en oefende druk op hun uit. Daarover gaat de uitzending 'De afvaldump door Rijkswaterstaat'.

Lees ook: Complete lijst Kamerleden die in de fout gingen met melden nevenfuncties

Bron: ANP