Kritiek op beantwoording Kamervragen minister Harbers over Zembla-uitzending ‘Ziek van Schiphol’

Vakbond FNV en arbeidshygiënist Tamara Onos hebben forse kritiek op de antwoorden die minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat aan de Tweede Kamer heeft gegeven over de Zembla-uitzending ‘Ziek van Schiphol’. Ze vinden dat de minister de verantwoordelijkheid voor de gezondheid van platformmedewerkers te veel bij de werkgever legt.

Minister Harbers beantwoordde de 72 Kamervragen die zijn gesteld naar aanleiding van Zembla-uitzending ‘Ziek van Schiphol. Zembla onthult in de uitzending dat Schiphol en KLM 15 jaar geleden al door hun eigen arbodiensten werden gewaarschuwd voor een verhoogd risico op longkanker en hartproblemen bij de platformmedewerkers van de luchthaven. Dat blijkt uit een intern rapport uit 2007. Volgens deskundigen hebben de bedrijven te weinig met die waarschuwingen gedaan. Minister Harbers noemt de uitzending ‘zorgwekkend.’  

Een van de deskundigen uit de uitzending is arbeidshygiënist Tamara Onos. Zij heeft het rapport voor Zembla bestudeerd en heeft nu ook de antwoorden van minister Harbers bekeken. Het valt haar op dat Harbers over het betreffende rapport schrijft dat “dit rapport niet over de emissies van ulfrafijnstof” gaat, maar over dieselmotoremissie (DME). "Dat klopt niet," zegt Onos.

“Ten eerste zijn alle uitlaatgassen, zowel die van diesels als die van vliegtuigen meegenomen in het onderzoek destijds. Vervolgens doet de minister in het antwoord alsof ultrafijnstof iets heel anders is dan dieselmotoremissie, maar dieselmotoremissie en emissie uit vliegtuigmotoren bestaan uit allerlei dampen en deeltjes waaronder ultrafijnstof. Het is alsof de minister zegt: jullie hebben de fruitschaal onderzocht, maar niet de appel. Terwijl: de appel is onderdeel van de fruitschaal, dus die is wel degelijk onderzocht.”

“De minister geeft bovendien aan dat er na het onderzoek maatregelen zijn getroffen. Dat is waar, maar alleen als het gaat om relatief kleine bronnen van uitstoot. Aan de grootste bron van uitlaatgassen, de vliegtuigen, is niets gedaan. En dat terwijl voor kankerverwekkende stoffen op grond van het Arbobesluit een minimalisatieplicht geldt. De blootstelling terugbrengen onder de grenswaarde is onvoldoende. Je moet streven naar nul.”

Ook vakbond FNV is kritisch op de antwoorden van Harbers. Joost van Doesburg, campagneleider FNV Schiphol, zegt: “Het is goed dat de overheid de ernst van de situatie erkent, maar als je de ernst erkent, dan moet je je ook hard maken voor de oplossing.” En daar schort het volgens de FNV aan: “De bal wordt volledig bij de werkgevers KLM en Schiphol gelegd. Terwijl zij al jarenlang bewijs in handen hebben dat hun medewerkers worden blootgesteld aan schadelijke stoffen en daar hebben ze niets mee gedaan.”

Harbers geeft in antwoord op de Kamervragen aan dat Schiphol en andere werkgevers momenteel bezig zijn om een sectorbrede taskforce en een onafhankelijke begeleidingscommissie in te stellen. Deze taskforce en begeleidingscommissie moeten zich buigen over de individuele blootstelling van medewerkers aan ultrafijnstof en over maatregelen om de blootstelling hieraan terug te dringen. Ook de huidige gezondheid van de medewerkers komt aan de orde, schrijft Harbers aan de Kamer. De commissie krijgt een onafhankelijke voorzitter, belooft de minister, en het is ook de bedoeling dat de vakbond in de commissie zit. 

De FNV zegt tegenover Zembla bereid te zijn om zitting te nemen in deze taskforce, maar daar verbindt de vakbond wel voorwaarden aan, zegt Joost van Doesburg: “Wij gaan daar niet voor spek en bonen zitting in nemen. Dan moeten we echt een stem hebben in het onderzoek, de opzet ervan en de te nemen stappen.”

Van Doesburg wil eerst overtuigd zijn van de onafhankelijkheid en kwaliteit van het onderzoek dat door de KLM en Schiphol uitgevoerd gaat worden. Ook vindt hij dat de Rijksoverheid een opdracht moet geven aan het RIVM om de gezondheid en eventuele gezondheidsschade door gevaarlijke stoffen van de werknemers wetenschappelijk te onderzoeken: “Ik heb nog niet gezien dat de overheid daar opdracht toe heeft gegeven.”

Van Doesburg is er groot voorstander van als er door de taskforce daadwerkelijk onafhankelijk onderzoek wordt gedaan naar de gezondheid van de platformmedewerkers. “Maar waar we voor willen waken, is dat de taskforce weer een middel wordt om tijd te kopen. De platformmedewerkers hebben behoefte aan concrete maatregelen om de uitstoot terug te dringen. In de antwoorden van Harbers wordt geen enkele concrete maatregel genoemd.” 

Lees de antwoorden op de Kamervragen van de Partij voor de Dieren, de PvdA en de SP en GroenLinks

Bekijk de uitzending 'Ziek van Schiphol'

Bekijk Zembla Kort 'Ziek van Schiphol' op Youtube