Koelbaden 'hebben levens gered' bij Dam tot Damloop
Tijdens de Dam tot Damloop zijn de koelbaden afgelopen weekend zeker tien tot twintig keer ingezet. Oververhitte hardlopers met een lichaamstemperatuur van veertig graden of hoger werden op deze manier extreem gekoeld. "Ik sluit niet uit dat het levens heeft gered”, zegt directeur Ron van der Jagt van organisator Le Champion. Het ging vooralsnog om een pilot die gebruikt wordt voor onderzoek, maar volgens Van der Jagt krijgt de inzet van koelbaden een vervolg.
In 2016 overleed de 25-jarige Caroline Goedhart aan de gevolgen van een hitteberoerte tijdens de Dam tot Damloop. Er was toen geen koelbad aanwezig. Ook waren hulpverleners van het Rode Kruis niet in staat een goede inschatting te maken en werden verkeerde maatregelen genomen. ZEMBLA maakte er begin 2019 de uitzending ‘De dood van een hardloopster’ over.
In de podcast 'De Dag' vertellen ZEMBLA onderzoeksjournalisten Roelof Bosma en Suzan Borst over de Dam tot Damloop en de inzet van koelbaden.
Onnodig slachtoffers
Al sinds 2009 adviseert Maria Hopman, hoogleraar fysiologie aan de Radboud Universiteit, om hardlopers die een hitteberoerte krijgen snel en extreem te koelen in een bad met ijswater. "Dat is wat levensreddend is", aldus Hopman. Hopman stelt in de ZEMBLA-uitzending ‘ De dood van een hardloopster ’ dat door de afwezigheid van koelbaden de afgelopen jaren onnodig slachtoffers zijn gevallen.
High risk evenement
Hopman was namens de Radboud Universiteit bij de Dam tot Damloop aanwezig in een tent met koelbaden. “Het was een bijzondere dag. Voor het eerst is redelijk groot uitgepakt. En zo bleek: het was hard nodig. De artsen waren hartstikke druk en de koelbaden zijn tien tot twintig keer gebruikt. Het ging dan ook om een ‘high risk evenement’: 16 kilometer lopen bij warm weer.”
Van der Jagt, directeur van Le Champion was ook bij de koelbaden aanwezig en hij vond het best heftig om te zien. “Als mensen in zo’n koelbad worden getild,... je snapt nu ook hoe nauw het luistert: medische begeleiding. Je wil niet dat mensen onderkoeld raken.”
Onnodige angst voor onderkoeling
Die angst is er volgens Hopman bij veel organisaties, maar volgens haar bewees ook de Dam tot Damloop dat je niet bang hoeft te zijn voor onderkoeling. “We laten zien dat het goed gaat en niemand komt in de problemen in zo’n koelbad. Integendeel: het is levensreddend. Mensen kunnen er prima tegen. Het enige dat bij een hitteberoerte telt is dat de lichaamstemperatuur omlaag moet. Dat moet doordringen.”
De laatste twee groepen mochten niet van start tijdens de Dam tot Damloop. Een moeilijke beslissing vertelt Van der Jagt. Er waren volgens hem op dat moment heel veel mensen die last hadden van de warmte. “Er werd een enorm beroep gedaan op de EHBO. De normale reguliere hulpverlening. Maar er waren ook serieuze gevallen die we hielpen met koelbaden. Maar er was op dat moment al te veel druk op de capaciteit van de hulpverlening. Als we laatste groep zouden laten starten liepen we te veel risico. Veiligheid boven alles.”
Pilot gaat verder
De pilot met koelbaden bij sportevenementen is nog niet voorbij. Bij de marathon van Eindhoven en Amsterdam komen er waarschijnlijk ook koelbaden. Hopman heeft bij de Dam tot Damloop al veel gegevens kunnen registreren voor de evaluatie. “Er gaan nog uitgebreid evalueren met de organisatie en het Rode Kruis. Je weet in ieder geval dat je al verschil hebt gemaakt. Er lopen tienduizenden mensen mee bij de Dam tot Damloop en het is maar een enkeling bij wie het mis kan gaan. Maar wat we weten is dat het dan ook goed kan misgaan. Als we geen koelbad hadden gehad, was een aantal misschien wel overleden. Daar moet je niet aan denken.
Hopman vindt dat wanneer de temperatuur boven de twintig graden is je geen hardloopevenement mag organiseren zonder koelbaden. Van der Jagt kijkt tevreden terug op het evenement. “Ik ben blij dat we deze voorziening hadden en dat we mensen op deze manier adequaat hebben kunnen helpen.“
Wat gebeurt er bij een hitteberoerte?
Bij een hitteberoerte ontstaat een oververhitting van het lichaam, waarbij de lichaamstemperatuur oploopt tot boven de 40 graden. Hierdoor ontstaat schade aan meerdere organen, waardoor patiënten kunnen overlijden.
Fragment over Caroline Goedhart en de Dam tot Damloop uit de uitzending 'Dood van een hardloopster':
Praat mee
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.
