KNVB wil twaalf jaar om kunstgrasvelden te vervangen

De Koninklijke Nederlandse Voetbalbond (KNVB) wil minimaal een overgangsperiode van twaalf jaar als de EU besluit om het gebruik van rubbergranulaat op kunstgrasvelden te verbieden. De voetbalbond pleit voor het invoeren van een 'eerlijke en haalbare overgangsperiode voor gemeenten en voetbalclubs om de continuïteit en toegankelijkheid van sport te garanderen'.

De KNVB heeft dit standpunt ingediend bij het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA), die op dit moment bekijkt of er een verbod mogelijk is op het opzettelijk toevoegen van microplastics. De Europese Commissie wil namelijk dat er actie wordt ondernomen om milieuvervuiling door microplastics tegen te gaan.

Ook de korrels uit rubbergranulaat vallen onder microplastics. Dat zijn plastic deeltjes die kleiner zijn dan 5 millimeter. In de Zembla-uitzending ‘Tot op de bodem’ uit 2017 blijkt dat de bodem onder verschillende kunstgrasvelden in Nederland verontreinigd is doordat rubberkorrels die PAK’s en zware metalen bevatten, van de velden geraken en in de bodem terechtkomen.   

Overgangsperiode zes jaar
Afgelopen juni oordeelde het risicobeoordelingscomité (RAC) van het ECHA dat er in heel Europa na een overgangsperiode van zes jaar, een totaalverbod moet komen op rubbergranulaat op kunstgrasvelden. Volgens RAC is de informatie over de effectiviteit van beheermaatregelen - zoals kantplanken en looproosters - die moeten voorkomen dat de korrels in het milieu terecht komen, incompleet. Een volledig verbod zou volgens het comité op de lange termijn ook effectiever zijn dan de beheermaatregelen.  

Maar volgens de KNVB bestaat er op dit moment geen goed en betaalbaar alternatief voor de rubberkorrels op kunstgrasvelden. Een direct verbod zou volgens de bond een bedreiging vormen voor grote delen van de Nederlandse bevolking om te sporten. Een overgangsperiode van zes jaar zoals het risicobeoordelingscomité voorstelt, is ook te weinig.

De KNVB pleit daarom voor een overgangsperiode van twaalf jaar. “In overweging moet worden genomen de positie van sportorganisaties en het dreigende operationele en financiële risico waarmee zij worden geconfronteerd als nationale, regionale of lokale autoriteiten niet de nodige financiële steun bieden,” schrijft de bond in hun verklaring. Volgens de KNVB gaat het ECHA er te veel vanuit dat (lokale) overheden sportorganisaties zullen helpen bij het financieren van (eventuele) extra kosten die worden gemaakt in verband met het aanpassen van de sportvelden.   

Een alternatief voor kunstgras is natuurgras, al liggen de onderhoudskosten dan een stuk hoger. Toch wagen steeds meer clubs zich eraan: Eredivisie-voetbalclubs zoals PEC Zwolle, VVV-Venlo en ADO Den Haag besloten om deze zomer over te stappen op natuurgras.

SEAC 
Naast het risicobeoordelingscomité van het Europese agentschap voor chemische stoffen, moet het Comité sociaaleconomische analyse (SEAC) kijken naar de sociaaleconomische gevolgen van mogelijke maatregelen ten opzichte van microplastics.  

Het SEAC heeft laten weten het voorstel van het risicobeoordelingscomité in grote lijnen te steunen. Volgens SEAC zijn de beheermaatregelen om de korrels op kunstgrasvelden te houden weliswaar goedkoper dan een volledig verbod, maar is een verbod effectiever op de lange termijn. “Op basis van de beschikbare informatie, prefereert de commissie niet de ene optie boven de andere,” stelde het SEAC al eerder.  

Eind 2020 moeten de definitieve adviezen van RAC en SEAC gereed zijn. Die rapporten gaan vervolgens naar de Europese Commissie, waarna de EU-lidstaten uiteindelijk beslissen over de in te voeren beperkingen op gebied van microplastics.  
 
Rechtszaken in Nederland
In Nederland lopen er momenteel meerdere rechtszaken tegen beheerders van sportvelden met rubbergranulaat. De rechtbank in Rotterdam oordeelde in de eerste zaak over de kwestie dat een beheerder een boete van 10.000 euro moest betalen, omdat hij de wet bodembescherming had overtreden. De beheerder van de velden had volgens de rechter onvoldoende gedaan om vervuiling van de omgeving van de kunstgrasvelden tegen te gaan.  

Eind juni kwam een groep bezorgde burgers, verenigd in de stichting Kom van dat gras af, in actie tegen rubberkorrels op kunstgrasvelden. Zij constateerden dat bij 23 kunstgrasvelden in tien gemeenten, rubberkorrels buiten het veld in het milieu terechtkomen. De tien gemeenten hebben een brief van de advocaat van de bewoners gekregen met het verzoek handhavend op te treden tegen de vervuiling.    

Een van de gemeentes die een handhavingsverzoek hebben ontvangen is Doetinchem. Kom van dat gras af eist dat de spiksplinternieuwe trainingsvelden die worden gebruikt door De Graafschap, worden verwijderd en dat de bodem om en rond de velden wordt gesaneerd. 

Kijk hier de uitzending 'Tot op de bodem':