Klokkenluider GGZ NHN in gelijk gesteld

haar oordeel

Medisch experiment
Uit de ZEMBLA-aflevering ‘ Experimenteren met patiënten ’ (15 april 2015) blijkt dat verpleegkundigen van GGZ Noord-Holland Noord in Heiloo grote zorgen hebben over een wetenschappelijk medisch experiment met psychiatrische patiënten die ernstige psychoses hebben. De psychiatrische patiënten fungeren als proefpersonen op wie een nieuwe medicijncombinatie wordt toegepast. Ook blijkt uit de uitzending dat het oorspronkelijke onderzoeksprotocol, dat ten grondslag ligt aan het medisch experiment, is geschonden omdat de proefpersonen ambulant moeten zijn, dus zelfstandig buiten de kliniek moeten wonen. Volgens de interne klokkenluider hadden 22 van de 52 proefpersonen dan ook nooit aan het experiment mogen deelnemen. Bovendien heeft de klokkenluider, maar ook haar collega’s en betrokken families van patiënten, grote twijfels over de wilsbekwaamheid van juist deze niet-ambulante patiënten die aan het experiment deelnemen.

Onderzoeksprotocol geschonden
Het feit dat extern onderzoek, geïnitieerd door GGZ NHN, al eerder concludeerde dat het onderzoeksprotocol was geschonden én dat er op zijn minst twijfel was over de wilsbekwaamheid van de patiënt die door de klokkenluider werd verpleegd, vindt de Governancecommissie veelzeggend: de klokkenluider had alle reden om haar zorgen over het medische experiment onder de aandacht van haar leidinggevenden te brengen. 

Ontslag
Pas een jaar na het begin van het onderzoek zijn, op aandringen van de klokkenluider, familieleden van de proefpersonen door de kliniek op de hoogte gesteld over het experiment. Voor de klokkenluider, die deze zaken aan de Raad van Bestuur van GGZ NHN heeft gemeld, ontstond een onwerkbare situatie: op initiatief van de kliniek werd haar arbeidsovereenkomst ontbonden en kreeg zij, op straffe van een hoge boete, een spreekverbod opgelegd.

Oordeel
De Governancecommissie oordeelt dat GGZ NHN de ' Zorgbrede Governancecode ' heeft geschonden, die er onder meer in voorziet dat zorginstellingen over een klokkenluidersregeling moeten beschikken: ‘GGZ NHN heeft artikel 3.1 lid 5 van de code tevens geschonden doordat zij niet ervoor zorg heeft gedragen dat haar werknemer (klokkenluider) zonder gevaar voor haar rechtspositie de mogelijkheid had intern te rapporteren over een vermeende misstand (..), in het bijzonder ten aanzien van de patiënt X’

Klacht niet aannemelijk gemaakt
Ook oordeelt de Governancecommissie dat de klacht van GGZ NHN dat de klokkenluider op ontoelaatbare en onprofessionele wijze collega’s en de ouders van de patiënt heeft geïnformeerd niet aannemelijk wordt gemaakt, omdat zij herhaaldelijk en gemotiveerd de klacht van GGZ NHN heeft tegengesproken of in een geheel ander licht heeft geplaatst.

Bezwaren onwelgevallig
De commissie schrijft dat het er op lijkt dat de zakelijke bezwaren van de klokkenluider de GGZ NHN onwelgevallig waren en dat zij de werknemer om die reden heeft beperkt in haar normale contacten met collega’s en met de ouders van de door haar begeleide patiënt. Bij dit alles houdt de commissie ook rekening met de toon en de inhoud van de vele e-mailberichten van klokkenluider in de bewuste periode. In tegenstelling tot wat GGZ NHN over deze e-mailberichten meldde, vindt de Governancecommissie ze in beide opzichten “alleszins redelijk”, en “gericht op het verkrijgen van serieuze aandacht voor reële problemen.”

Governancecommissie
De Governancecommissie maakt het mogelijk dat de leden van de brancheverenigingen in de zorg worden aangesproken op naleving van de Zorgbrede Governancecode. De commissie kan vaststellen of in een concreet geval de governancecode wel of niet geschonden is en doet op grond hiervan uitspraak. Eventuele sancties wegens schending van de Governancecode kunnen door de betrokken brancheverenigingen worden opgelegd. De brancheorganisaties NVZ, GGZ Nederland, ActiZ en VGN (samen met de NFU verenigd in de Brancheorganisaties Zorg (BoZ)) hebben de Zorgbrede Governancecode als lidmaatschapverplichting in hun statuten vastgelegd.