Kamerleden willen weten waarom Rutte hen onjuist informeerde over verkoop kunst van Oranjes

GroenLinks, D66 en de SP willen van Minister-President Mark Rutte weten waarom hij de Tweede Kamer onjuist heeft geïnformeerd over de verkoop van twee historische kunstwerken door de Oranjes. Het gaat om de Atlas Munnicks van Cleeff en het schilderij 'Boschbrand' van Raden Saleh. Beide kunstwerken behoren tot de nalatenschap van prinses Juliana.   

Kamerleden Belhaj, Sneller (D66), Ellemeet en Özütok (GroenLinks) en Van Raak (SP) dienden donderdag Kamervragen in na berichtgeving van ZEMBLA. De premier heeft tijdens een Kamerdebat in 2016 gezegd dat de koninklijke familie de Atlas heeft verkocht 'onder het beding' dat de Atlas niet aan een buitenlandse koper zal worden overgedaan. Uit onderzoek blijkt dat er slechts sprake is van een morele verplichting, die niet juridisch afdwingbaar is. 

Geheimzinnigheid 'onwenselijk'
Ook zegt premier Rutte in het Kamerdebat dat er, vóórdat de Atlas werd verkocht, eerst “een verkenning (is) uitgevoerd naar eventuele interesse van relevante publieke instellingen in de regio Utrecht.” Vervolgens zegt de premier dat deze verkenning niet heeft geleid tot een transactie met deze instellingen.

Lees ook: 'Oranjes sluiten miljoenendeal met Belastingdienst' 

Uit navraag van ZEMBLA bij het Utrechts Archief, het Centraal Museum en de universiteitsbibliotheek van de Universiteit van Utrecht, blijkt dat alle drie de instellingen stellen dat zij nooit over de Atlas zijn benaderd. GroenLinks en D66 willen van Rutte weten of de instellingen inderdaad niet zijn benaderd en waarom dat niet is gebeurd. Verder zijn de Kamerleden van mening dat de huidige geheimzinnigheid omtrent de verkopen 'onwenselijk' is. 

Boschbrand 
Ook rondom de verkoop van het schilderij 'Boschbrand' is veel te doen geweest. De koninklijke familie verkocht het schilderij van de 19e-eeuwse Javaanse schilder Raden Saleh voor naar verluid 3 tot 5 miljoen euro aan de National Gallery Singapore. De Kamer vroeg zich destijds af of het doek mogelijk rijksbezit was, en geen privé-eigendom van de koninklijke familie.

Rutte vertelde destijds dat de Erfgoedinspectie de exportvergunning voor het schilderij heeft verleend. Ook stelt Rutte dat de Inspectie heeft gecontroleerd of het werk een beschermde status had op basis van de toenmalige Wet tot behoud van cultuurbezit (Wbc), de huidige Erfgoedwet.

Dat bleek niet het geval, aldus Rutte, en dus mocht het werk worden verkocht aan een buitenlands museum. Maar zowel de voorzitter als de secretaris van de toenmalige Wbc-commissie hebben ZEMBLA laten weten dat hun door het ministerie van OCW nooit om een advies of oordeel over de verkoop van de Boschbrand is gevraagd. De Kamerleden willen weten waarom de Wbc-commissie van de Raad voor Cultuur niet betrokken is geweest bij toetsing van verkoop van het schilderij.  

De partijen willen ook van Rutte weten of het klopt dat er zeker twee prominente kunstwerken na de afhandeling van de erfenis 'gewoon' in de koninklijke paleizen zijn gebleven, buiten het zicht van het publiek. Tevens werpen zij de vraag op of Rutte kan uitsluiten dat het niet om nóg meer kunstwerken gaat.

De Kunst van de koning
In ‘De kunst van de koning’ onderzoekt ZEMBLA op basis van vertrouwelijke rapporten en correspondentie tussen de hofhouding en het Rijk de afhandeling van de nalatenschap van Juliana en Bernhard.

Lees in de onderstaande bijlage alle Kamervragen van D66, SP en GroenLinks.