IPCC-rapport laat geen twijfel: mensheid verantwoordelijk voor opwarming van de aarde

Een conceptversie van het rapport van het VN-klimaatpanel lekte begin juli al uit. De conclusies blijven in deze definitieve versie overeind: de mensheid loopt groot gevaar als we het tij niet keren.

De aarde kan in de komende twee decennia met 1,5 graad opwarmen als drastische maatregelen uitblijven om de uitstoot van broeikasgassen te beperken. Als dat gebeurt, heeft dat grote en levensgevaarlijke gevolgen voor de mensheid die bovendien onomkeerbaar zijn. Het betekent daarnaast meer natuurrampen, honger en extreme hittegolven waar honderden miljoenen mensen mee te maken krijgen.

De klimaatdeskundigen zeggen dat het afgelopen decennium waarschijnlijk de warmste periode was in de afgelopen 125.000 jaar. Door een combinatie van uitstoot en ontbossing zit de hoeveelheid koolstofdioxide in de atmosfeer op een niveau dat ongeveer 2 miljoen jaar niet is gezien.

Het IPCC presenteerde meerdere scenario's voor de toekomst. In het meest optimistische geval blijft de opwarming deze eeuw beperkt tot 1 à 1,8 graad. In het meest pessimistische scenario kan sprake zijn van een stijging met 5,7 graden.

Wereldwijde temperatuurstijgingen leiden volgens experts tot meer extreem weer. In het rapport staat dat met een grote mate van zekerheid kan worden vastgesteld dat een opwarming van 1,5 graad zal leiden tot meer zware neerslag en overstromingen in Azië. Voor Europa is dat minder zeker.

De experts verwachten dat de zeespiegel deze eeuw blijft stijgen. Steden aan de kust moeten er rekening mee houden dat vaker sprake zal zijn van overstromingen. Dat komt ook doordat naar verwachting vaker sprake zal zijn van zware stortbuien.

Het is erg waarschijnlijk dat er meer gletsjers gaan smelten. Het ijs van Groenland smelt waarschijnlijk al voor het einde van de eeuw en de kans is groot dat dit ook gebeurt bij het Antarctische ijs. Het smelten van de permafrost is niet meer tegen te gaan en er komt veel CO2 bij vrij.

Aan de presentatie van het rapport ging wekenlange berichtgeving vooraf over dodelijke overstromingen, hittegolven en enorme natuurbranden in delen van Europa. Daar wordt komende november een grote internationale klimaattop gehouden in Glasgow, COP26.

Die bijeenkomst wordt gezien als de belangrijkste klimaattop sinds de klimaatconferentie van Parijs in 2015. Toen spraken landen af zich te zullen inspannen om de opwarming van de aarde te beperken, bij voorkeur tot 1,5 graad en maximaal 2 graden.

Het IPCC doet zelf geen onderzoek, maar vat om de paar jaar samen hoe experts uit tientallen landen aankijken tegen de stand van zaken rond klimaatverandering. Ze publiceren ook een samenvatting voor beleidsmakers, die goedgekeurd moet worden door vertegenwoordigers van landen.

In 1988 waarschuwde Dr. James Hansen van het onafhankelijke Amerikaanse agentschap NASA de politiek al voor klimaatverandering: “De aarde warmt nu zo snel op dat we een causaal verband kunnen vaststellen met het broeikaseffect", zei hij. De politiek in Amerika en Europa beloofde eind jaren '80 van de vorige eeuw de strijd aan te gaan met klimaatverandering. 

Drie decennia later is er weinig gebeurd en domineren bosbranden, droogtes en warmterecords het nieuws. Tegelijkertijd wordt wetenschap over opwarming van de aarde hevig bekritiseerd in verschillende internationale media en zelfs in twijfel getrokken.

Het IPCC-rapport bevestigt opnieuw dat die twijfel in de wetenschap niet bestaat. In de Zembla-uitzending 'De klimaatontkenners' onderzoeken Deense onderzoeksjournalisten de invloed van de klimaatontkenners. Het blijken communicatie-experts die zijn georganiseerd in denktanks en kennisinstituten en worden ondersteund door speciaal getrainde onderzoekers.

Kijk de uitzending 'De klimaatontkenners' terug: