Huisartsen bellen hoogbejaarden of ze nog behandeling op IC willen bij corona

De ouderenbond kreeg de afgelopen dagen meldingen binnen van ouderen die worden gebeld door de huisarts met de vraag of zij voor zichzelf willen nadenken of ze wel of niet behandeld willen worden op een IC. “Wat wij merkten uit die telefoongesprekken is dat het gerelateerd is aan leeftijd”, legt Bernadet Naber van ANBO uit. “U bent boven de tachtig. Dus wij bellen u maar vast.”

“De huisartsen hebben een brief ontvangen van ziekenhuizen waarin ze werd gevraagd om dat eens te inventariseren”, vertelt Jako Burgers van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG). “En huisartsen hebben dat heel serieus gedaan. Ik denk dat ze zelf gewoon spontaan mensen hebben gebeld.”

Brieven van ziekenhuizen
Hoeveel brieven er precies door ziekenhuizen aan huisartsen zijn verstuurd, is niet duidelijk. Jako Burgers van NHG geeft aan dat hij daar geen zicht op heeft. Wel weet hij dat huisartsen in een aantal regio’s de brieven hebben ontvangen. 

De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) is niet op de hoogte van de verstuurde brieven, maar gaf aan dat het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS), die sinds kort de coördinatie onder z’n hoede heeft, misschien beter op de hoogte is. LCPS gaf op haar beurt aan ‘geen commentaar’ te geven en ‘geen uitlatingen te doen aan de pers’.

‘Het moet gaan om conditie, hoe gezond iemand is’
Veel huisartsen zijn direct aan de slag gegaan met de brieven van de ziekenhuizen door te beginnen met tachtigplussers te bellen, zegt Jako Burgers van NHG. Volgens ANBO is dat onacceptabel. “Het is uit goede bedoelingen dat je als huisarts in kaart wil hebben hoe mensen die laatste levensfase voor zich zien. Alleen wij vinden dat dat gesprek gevoerd moet worden met mensen die een kwetsbare gezondheid hebben. En een kwetsbare gezondheid is niet per definitie een ouder iemand.”

Daar sluit Burgers zich direct bij aan. “Leeftijd is absoluut geen reden om iemand wel of niet op een IC op te nemen. Het moet gaan om conditie, om hoe gezond en hoe fit iemand is. Je hebt ook tachtigplussers die nog heel actief zijn.”

‘Bijzonder ongelukkig’
De telefoontjes van de huisartsen zorgen er volgens Bernadet Naber bovendien voor dat ouderen nog ongeruster worden dan dat ze nu al zijn door de coronacrisis. “Ik kan me voorstellen dat als iemand ‘s ochtends gewoon z’n krant zit te lezen en de telefoon gaat en er wordt ineens zo’n vraag gesteld, dan is dat behoorlijk confronterend”, vertelt ze.

“Dat is ook bijzonder ongelukkig”, zegt Jako Burgers. “Maar, daar gaat het om, de intentie is goed. Namelijk duidelijk iemand voorbereiden op zo’n IC en iemand laten nadenken of ze die laatste stap wel of niet willen nemen. We zitten momenteel in een hele bijzondere situatie en daar proberen huisartsen zo goed mogelijk mee om te gaan.”

Niet over de telefoon
De vraag of iemand wel of niet wil worden behandeld op een intensive care, moet volgens de ANBO überhaupt niet telefonisch worden besproken. “Wij horen van artsen dat zo’n IC-behandeling voor coronapatiënten heel intensief en heel zwaar is. Op het moment dat je daar overlijdt, dan ben je alleen”, legt Bernadet Naber uit.

“Dus er zullen ook wel mensen met een kwetsbare gezondheid zijn, die toch liever afscheid willen nemen van familie en liever niet alleen willen sterven. Dat zijn hele intieme, belangrijke gesprekken en de voorkeur heeft niet om dat over de telefoon te doen.”

‘Niet wenselijk, maar uitzonderlijke tijd’
“Dat is ook absoluut niet wenselijk, maar dit is wel een uitzonderlijke tijd”, reageert Jako Burgers over de opmerking van ANBO. “Waar het ons om gaat, is dat een IC-opname echt loodzwaar is en dat mensen daar over na moeten denken. Het is echt een hele zware behandeling.” 

Bernadet Naber ziet dan liever dat huisartsen in het vervolg een belafspraak maken. “Uiteraard snappen we de beperkingen van dit moment. Je kunt niet makkelijk meer bij iemand op huisbezoek, maar maak van tevoren een afspraak. Zodat er bijvoorbeeld nog familie bij zo’n telefoongesprek aanwezig kan zijn.”

Zwartste scenario
Mogelijk komt Nederland volgende week al in het zwartste scenario terecht wat betreft de hoeveelheid plekken op de intensive care (IC), dat zei voorzitter Diederik Gommers van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care maandagavond in het televisieprogramma Nieuwsuur.

Er is een grens aan het aantal beschikbare bedden en apparatuur op de IC’s. In het geval van zo’n zwart scenario moet er op korte termijn worden bepaald wie er nog wel en wie er niet meer kan worden behandeld op de intensive care. Zowel ANBO als NHG is het er dus over eens dat niet leeftijd, maar de gezondheid van een patiënt dan de doorslag moet geven.

Door Edwin Vossen