Huidbleekmiddelen verdwijnen niet, maar roep om verbod steeds sterker
Cosmetische bedrijven verdienen ‘goud geld’ aan mensen die een lichtere huid willen. Maar huidbleekmiddelen raken, dankzij protesten en petities, steeds meer in opspraak. De roep om een verbod wordt sterker, maar zo ver wil Unilever nog niet gaan.
“Volgens de Hindoestanen ben ik een donker meisje. Ik voldoe niet aan het schoonheidsideaal omdat ik geen lichte huidskleur heb”, vertelt Sushma Pherai in de uitzending ‘Blank is beter’. “Onder Hindoestanen is er toch wel een grote groep die zijn voorkeur heeft voor een lichte huidskleur, een lichte partner.”
Mede door dit schoonheidsideaal zijn er nog altijd tal van crèmes, pillen en injecties op de markt die je lichter kunnen maken. Dat ‘bleachen’ of ‘skin bleachen’ gebeurt volgens internationale onderzoekers over de hele wereld. Overal waar mensen met een donkere huidskleur wonen, worden huidbleekmiddelen verkocht. Dus ook in Nederland, liet Zembla in 2013 zien. “Het is niet iets dat je in het openbaar vertelt”, zegt Pherai. “Omdat het toch wel redelijk in de taboesfeer ligt.”
Gelukkiger met lichtere huid
Marktleider op het gebied van deze huidbleekmiddeltjes is Unilever. Onder de naam ‘Fair & Lovely’ brengen zij verzorgingsproducten op de markt die je enkele tinten lichter kunnen maken. In reclamevideo’s is te zien hoe je gelukkiger lijkt te worden door het gebruik van de crèmes. “Die spotjes vertellen dus eigenlijk: als je donker bent, dan ben je ongelukkig. Dan sta je erg laag op de maatschappelijke ladder”, zegt Pherai. “Dan stel je eigenlijk niets voor. Dat is erg pijnlijk om naar te kijken."
Unilever schrijft nu dat dit verouderde reclames zijn en dat ‘de advertenties sinds 2014 zijn veranderd’. “We zijn ons ervan bewust dat er op internet historische advertenties staan; deze advertenties zijn niet afgestemd op de huidige waarden van het merk.”
‘Economische factor van groot belang’
De druk om de huidbleekproducten van de markt te halen, neemt steeds verder toe. Online is een petitie bijna vijftienduizend keer ondertekend die oproept om ‘Fair & Lovely’ te verbieden, maar zo ver wil Unilever niet gaan. “Dit heeft te maken met grote, zeer bekende cosmetische industrieën die hier goud geld aan verdienen”, zegt dermatoloog Henk Menke.
“Dat is een economische factor die van heel groot belang is in dit probleem van skin bleaching. Als je kijkt wat er in de etnische winkels te koop is, ik weet dat er een hele grote markt is voor dit soort producten. Absoluut.”
‘Stralende huid vieren ongeacht huidskleur’
Het product verdwijnt dus niet van de markt. Maar Unilever gaat de huidbleekmiddelen wel aanpassen. Termen als ‘fair’, ‘white’ en ‘light’ zul je binnenkort niet meer op de producten zien staan. Volgens de cosmeticaproducent is het doorgegroeid naar een ‘inclusieve visie op schoonheid die de gloed van de huid viert’. De naam Fair & Lovely gaat uiteindelijk ook verdwijnen en wordt een merk ‘dat een stralende huid viert, ongeacht de huidskleur’.
Op de verpakking stonden eerder nog afbeeldingen van vóór en ná het gebruik van het product. Unilever besloot in 2019 om deze al weg te halen omdat die een ontwikkeling weerspiegelden ‘die op een transformatie konden duiden’.
‘Camouflage: we worden gediscrimineerd’
In 2013 gaf Henk Mente al aan dat het gebruik van een huidbleekmiddel wijst op een veel dieper, maatschappelijk probleem. “We vinden het mooier is eigenlijk een soort camouflage, hoe ironisch dat ook klinkt”, legt Mente uit.
“Een camouflage voor: we worden gediscrimineerd. We willen anders worden. We willen worden zoals diegene die ons discrimineert. Zij zijn mooier, wij willen ook mooier worden.” Het is de vraag of de aanpassing van de naam en uitstraling van de huidbleekmiddelen door Unilever daar verandering in kan brengen.
Praat mee
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.
