Honderden ziekenhuisbedden onnodig bezet door uitbehandelde patiënten

Honderden patiënten die klaar zijn met hun behandeling, blijven dagelijks in Nederland in het ziekenhuis liggen, omdat er elders geen plek voor ze is. 88 procent is 65 plus. In 2018 ging het gemiddeld om 384 patiënten per dag. Dat blijkt uit cijfers van Stichting Dutch Hospital Data die Zembla heeft opgevraagd. Ziekenhuizen rapporteren hun gegevens aan deze stichting. Het gaat vooral om ouderen die na opname in het ziekenhuis niet kunnen ‘uitstromen’ naar een andere vorm van zorg, zoals een plek in het verpleeghuis, een revalidatieplek of de thuiszorg.

Het gevolg is dat de doorstroom in ziekenhuizen spaak loopt en dat operaties worden uitgesteld. “Als er geen bedden vrij zijn, dan kun je patiënten niet opereren. Want een patiënt heeft na de operatie een bed nodig om in te herstellen”, aldus Peter Langenbach, bestuursvoorzitter van het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam.

Mogelijk ligt het aantal bezette bedden in de praktijk nog hoger. Volgens Stichting Dutch Hospital Data registreren ziekenhuizen de zogeheten ‘verkeerde bed’-patiënten verschillend. Ook leveren nog niet alle ziekenhuizen hun data volledig aan bij Dutch Hospital Data. De stichting zegt dat het aantal ‘verkeerde bedden’ per ziekenhuis sterk verschilt.

Dat blijkt ook uit een rondgang van Zembla bij vijftien ziekenhuizen. Zo had het UMC Groningen in heel 2019 in totaal slechts 49 patiënten die niet konden uitstromen, maar het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam, het ZGT in Almelo en het Haga Ziekenhuis in Den Haag hadden ieder dagelijks gemiddeld meer dan twintig ‘verkeerde bed’-patiënten. Bij het OLVG in Amsterdam houden elke dag gemiddeld 36 patiënten bedden bezet, terwijl ze medisch geen behandeling meer nodig hebben in het ziekenhuis.

Groot personeelstekort in thuiszorg
De uitstroom is onder meer moeilijk omdat de thuiszorg kampt met een groot personeelstekort. Daardoor kost het voor ziekenhuizen vaak meer tijd om zorg aan huis te regelen voor een oudere patiënt. “Het komt geregeld voor dat er tien tot vijftien thuiszorgorganisaties benaderd worden om een eenvoudige zorgvraag, bijvoorbeeld wassen en aankleden, aan te nemen”, zegt een woordvoerder van het Erasmus UMC. Het Erasmus UMC heeft dagelijks gemiddeld zeventien ‘verkeerde bed’-patiënten.

Verschillende ziekenhuizen geven aan dat het aantal bezette bedden in piekperioden kan oplopen tot vijftig per dag. “Sommige ouderen liggen weken in zo’n ziekenhuisbed”, zegt hoogleraar gezondheidseconomie Wim Groot. Zo ontsloeg Medisch Spectrum Twente deze week nog een oudere patiënt die al negentig dagen in het ziekenhuis lag, omdat er geen verpleeghuisplek kon worden gevonden.

Bijna 20.000 mensen op wachtlijst voor verpleeghuis
Volgens de laatste cijfers die Zembla van het Zorginstituut ontving, stonden er op 1 december in Nederland 19.802 mensen op een wachtlijst voor een plek met langdurige zorg, zoals een verpleeghuis. Dat is een toename van 1.200 ten opzichte van een maand eerder.

Volgende week donderdag besteedt Zembla aandacht aan deze problematiek in de uitzending ‘Geen plek voor ouderen’.