Het clustermunitieverdrag treedt a.s. maandag officieel in werking

29 juli 2011 - Ruim vier jaar na ZEMBLA ' Het clusterbom gevoel ' (maart 2007) en ' Bankgeheimen ' van (juni 2007) treedt het clustermunitieverdrag in Nederland officieel in werking. Nederland ratificeerde het verdrag in februari van dit jaar. A.s. maandag 1 augustus wordt wereldwijd gevierd dat het verdrag 1 jaar in werking is.

Het Clustermunitieverdrag verbiedt het gebruik, de productie, de opslag en het vervoer van clustermunitie. Het verplicht staten om voorraden binnen acht jaar te vernietigen, gebieden die getroffen zijn door (onontplofte) clustermunitie binnen tien jaar vrij te maken en hulp te bieden aan slachtoffers en hun gemeenschap. Daarnaast dienen staten andere landen aan te moedigen om tot het verdrag toe te treden en moeten zij er bij bondgenoten die geen lid zijn op aandringen nooit clustermunitie in te zetten tijdens gezamenlijke militaire operaties.
 

Een clusterbom, of clustermunitie, bestaat uit een huls met daarin een groot aantal kleinere bommen (submunitie). Deze hulzen kunnen door vliegtuigen worden afgeworpen of vanaf de grond worden afgevuurd. In de lucht breekt de huls open en laat de submunitie vrij om een gebied te bedekken met de omvang van een aantal voetbalvelden. Wie zich ook in dat gebied bevindt, militair of burger, loopt groot risico slachtoffer te worden.
Naast de directe impact van het gebruik van clustermunitie, brengen ze burgerlevens ook in gevaar lang nadat een conflict is beëindigd. Dit komt door het hoge aantal submunitie dat faalt bij het exploderen en daardoor de facto werkt als een landmijn. Het overgrote deel van de slachtoffers valt onder burgers. Door de aantrekkingskracht van het speelgoedachtige uiterlijk van de submunities, lopen kinderen bovendien meer risico dan volwassenen om te worden verminkt of gedood.
 

Landen die in het verleden clustermunitie gebruikt, waaronder Nederland, zijn onder meer : Eritrea, Ethiopië, Frankrijk, Georgië, Israël, Libië, Marokko, Nederland, Nigeria, Rusland (USSR), Saoedi-Arabië, Thailand, Voormalig Joegoslavië (Servië), Soedan, Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten.

Nederland heeft zich sinds de ondertekening van het verdrag in Oslo op 3 december 2008 actief ingezet om de verplichtingen uit het verdrag na te leven. Zo is Nederland al begonnen met het vernietigen van haar clustermunitievoorraden, wat na verwachting voor het einde van het jaar wordt afgerond.
 

GroenLinks wil dat het kabinet ook bedrijven gaat verbieden te investeren in clusterbommen. Ook moet het kabinet 'een goed gesprek' voeren met de huisbank van de staat, Royal Bank of Scotland. Die bank zou een miljard euro hebben gestoken in een bedrijf dat de clustermunitie fabriceert. Dat schrijft de Spits vandaag.

ZEMBLA onthulde in 'Het clusterbom gevoel' dat onder andere de pensioenfondsen ABP en PGGM belegden in wapenbedrijven die clusterbommenen landmijnen produceren. Ook investeerden ze in bedrijven die het milieu ernstig schade toebrengen en in producten die worden gemaakt met behulp van kinderarbeid.

In ' Bankgeheimen ' bleek dat ABN AMRO, ING/Postbank, Fortis en Rabobank allen in verband konden worden gebracht met clusterbommen- en landmijnenproducenten en een reeks van andere bedrijven die het niet nauw nemen met de mensenrechten, het milieu, de klimaatverandering of kinderarbeid.

Sinds 2009 mag er door banken en pensioenfondsen niet meer worden geïnvesteerd in bedrijven die clustermunitie produceren. De Tweede Kamer heeft de motie Van Velzen aangenomen die dit verbiedt.

Ook IKV Pax Christi heeft zich ingezet tegen clustermunitie, onder andere met het rapport Worldwide investments in Cluster Munitions, a shared responsibility. Met de motie van SP-lid Krista van Velzen mogen financiële instellingen niet langer investeren in clusterbommen die talloze slachtoffers onder burger maken.