Grote hoeveelheid microplastics van kunstgrasvelden verdwijnt in milieu

Van het infill-materiaal waarmee kunstgrasvelden worden aangevuld, verdwijnt jaarlijks een aanzienlijke hoeveelheid (tot vijftig procent) in het milieu. Het materiaal, voornamelijk het meest gebruikte rubbergranulaat, belandt op de verharding en bermen rond de velden. Ook komt het infill terecht in het oppervlaktewater via sloten langs de velden en in de riolering. De naleving van de zorgplicht door de beheerders van de kunstgrasvelden, veelal gemeenten, “laat te wensen over”. Dat blijkt uit een onderzoek naar de verspreiding van microplastics uit kunstgrasvelden, dat is gedaan in opdracht van de Branchevereniging Sport en Cultuurtechniek (BSNC) en de G4: de vier grote gemeenten. 

Het onderzoek is indicatief, wat wil zeggen dat de verspreiding van het infill van vijf kunstgrasvelden is onderzocht. Drie velden bevatten rubberkorrels, één veld bevat het kunststof TPE en één veld bevat kurk. Deze infill-materialen worden gebruikt op kunstgrasvelden om de sporttechnische eigenschappen van kunstgras te verbeteren.

Aanleiding voor het onderzoek is een artikel in de Volkskrant van vorig jaar waarin werd gesteld dat per kunstgrasveld 500 kilogram van het infill-materiaal waarmee de velden jaarlijks worden aangevuld in het milieu terecht komt. Uit het onderzoek van de BSNC blijkt weliswaar dat er geen sprake is van 500 kilogram, maar dat niettemin de hoeveelheid infill die verdwijnt aanzienlijk is.

De onderzochte velden die zijn voorzien van het meest gebruikte infill-materiaal, de SBR-rubberkorrels, verloren de meeste infill per jaar: ongeveer 300 kilo per veld. Dat is veel meer dan de velden met het kunststof TPE (135 kilo) en kurk (60 kilo). Desgevraagd zegt onderzoeker Jochem Knol van Sweco, die de studie heeft uitgevoerd, dat “je in een worstcasescenario moet uitgaan van zo’n 600 kilo per veld” dat jaarlijks verdwijnt.

Als oorzaak voor het verdwijnende infill-materiaal benoemt het rapport verwaaiing, verspreiding door de gebruikers van de velden (voetballers) die het materiaal meenemen in hun sokken en schoenen en onderhoudsmaatregelen, zoals bladblazen en vegen.

De rubberkorrels en het kunststof TPE vallen onder de definitie van microplastics. Hoewel het onderzoek zich niet heeft gericht op de gevolgen voor het milieu van de jaarlijkse verspreiding van infill, stelt het rapport wel dat als microplastics niet of slecht afbreekbaar zijn, ze een risico kunnen vormen voor planten en dieren. Ook afgebroken stukjes kunstgras of slijtstof van kunstgras behoren tot microplastics, aldus het rapport.

Zorgplicht
Volgens het rapport wordt de zorgplicht niet of nauwelijks nageleefd. Deze zorgplicht bepaalt dat de beheerders van de velden, veelal gemeenten, ervoor moeten zorgen dat het materiaal dat op de kunstgrasvelden wordt gebruikt niet in het milieu terechtkomt.

“Resumerend kan worden geconcludeerd dat ‘good house keeping’ en het goed naleven van de zorgplicht op veel plaatsen nog te wensen overlaat", zo schrijven de onderzoekers.

BSNC-directeur Ben Moonen voegt daar desgevraagd aan toe: “We zetten vraagtekens bij de effectiviteit van de zorgplicht. Het moet meer tussen de oren van de beheerders van de velden gaan zitten, om te voorkomen dat de infill in het milieu terechtkomt. Er moet echt een tandje bij. Daar gaan we ons hard voor maken.” 

Maar André de Jeu van de Vereniging Sport en Gemeenten, waar veel gemeenten lid van zijn, is het niet eens met deze conclusie. Hij vindt dat het indicatieve onderzoek naar vijf kunstgrasvelden niet representatief is voor alle kunstgrasvelden, onder meer omdat “de omstandigheden per veld sterk verschillen”.

De VSG is vooralsnog niet van plan om gemeenten te wijzen op het naleven van de zorgplicht. “Ik kan gemeenten niet adviseren op basis van een flinterdun rapport,” aldus De Jeu.

De Amsterdamse wethouder Sport Eric van der Burg laat in een reactie op het onderzoek weten dat Amsterdam maatregelen gaat nemen. In een brief over het onderzoek zegt hij:

Lees zijn brief hier .